m. & adv. –où
I. M.
A. Sachée, contenu d'un sac.
●(1580) G 1163. Pep a sachat, tr. «Chacun un sac plein.» ●1200. mat ha yach me mach ma sachat, tr. «Bien et sainement je serre ma sachée.» ●1203-1204. Memeus sachat quen na badaf / ouz clasq e gourrenn e crena, tr. «J'ai un sac plein, si bien que je suis étourdi ; / En cherchant à le lever je tremble.»
●(1732) GReg 836b. Plein le sac, pochée, tr. «Sac'had. p. sac'hadou.» ●(1744) L'Arm 292a. Sachée, tr. «Sahatt.. adeu.»
●(1857) CBF 67. Ha karget eo va zac'had ? tr. «Mon sac est-il plein, prêt ?» ●(1877) EKG I 246. daou zac'had arc'hant. ●(1878) EKG II 192. eur zac'had dillad var he gein.
●(1906) BOBL 21 avril 83/2a. daou zac'had aour. ●(1907) PERS 143. eur zac'had braz a vleud. ●(1955) STBJ 64. pevar c'hant sac'had raz distanet.
B. par ext.
(1) Contenu d'une poche.
●(1744) L'Arm 292a. Pochée, tr. «Sahatt.. adeu.»
(2) Grande quantité.
●(1908) FHAB Du 333. sac'hadou mor oc'h en em deuler, gant eun trouz da vouzara, e Ifern spontus Plogô.
C. sens fig.
(1) Cuite.
●(1911) FHAB Kerzu 346. Hag em boa great eur sac'had / Ken na vennen sounna ! ●(1927) TSPY 38. hag em boa graet eur zac'had. ●(1950) LLMM 23/34. Mar gran gwech ha gwech all un tammig sac'had. ●(1975) BAHE 87/14. Ur picherad : ur c'horfad (foñsad, pifad, podad, revriad, sac'had).
(2) Quantité (de choses abstraites).
●(1910) MBJL 176. eur zac'had mez. ●(1921) FHAB Genver 18. Hag an diaoul, na petra 'ta, a yeas eur zac'had droug ennan. ●(1922) FHAB Du 327. ez eas eur zac'had kounnar e dijentil Rohan.
(3) Belle quantité.
●(1933) FHAB Eost 335. Eur sac'had danevellou en deus Hamonig !
(4) fam. Sac'had eskern : vieille et maigre personne.
●(1732) GReg 136a. Carcasse, parlant d'une vieille personne fort maigre, tr. «sac'had æsqern.»
●(1931) VALL 186b. personne décharnée, tr. «sac'had-eskern fam.»
II. Adv. A-sac'had : dans un sac, ensaché.
●(1913) DIHU 92/214. aveit ou degas genoh a sahad d'er gér.
III.
(1) Kaout ur sac'had : essuyer un refus (demande de mariage).
●(1931) VALL 635. Essuyer un refus, tr. F. Vallée «kaout eur sac'had.» (spécial à une demande en mariage).» ●(1976) (G) Job Jaffré YABA 17.01. Hennan, me gred en doè bet e sahad é pardon Sant-Jermen-Berné.
(2) Kouezhañ evel ur sac'had eskern : voir eskern.
(3) Kouezhañ evel ur sac'had loaioù : voir loaioù.
(4) Bezañ sekret evel ur sac’had minaouedoù : voir minaoued
(5) Bezañ sioul evel ur sac’had minaouedoù : voir minaoued