m. & adv. –où
I. M.
A.
(1) Rente.
●(1633) Nom 203b. Vectigal, prouentus annuus, reditus. Portorium pro eodem Plin. extulit : rente, reuenu, peage : rènt, leuè, reuenu. ●234b. Prædium : heritage, possession : heritaig, leuè, possession.
●(1659) SCger 103b. rente, tr. «leve.» ●156b. leve, tr. «rente.» ●(1732) GReg 4a. Il a obtenu pour son fils une Abbaye de dix mille liv. de rente, tr. «Bez' en deus bet evit e vap, un abatyaich a zec mil livr leve.» ●804b. Rente, revenu, tr. «Rénd. p. renchou. leve. p. leveou (ces plurieles ont peu d'usage).»
●(1847) MDM 129. n'em euz na douar-found na leve. ●(1867) BUE 147. eul leve a laraz stagan ouz he chapel.
●(1906) KANngalon Genver 13. bez e meuz evelato kant skued leve, disle kaer.
(2) Biens.
●(1877) EKG I 2. ne gavet ket kals a dud da deuler var al leveou-ze. ●(1878) EKG II 68. Ar Republik e doa atao izomm arc'hant. Hogen, evit kaout arc'hant, evel am beuz her lavaret d'eoc'h, e doa lakeat e guerz leveou ar zent, leveou ar c'houentchou ha re an noblanz. (…) Mez paol (…) ne brenaz ket eur bomm leve zoken digant ar Republik.
●(1905) HFBI 66. ar péadra dar maréou-sé a voa tout étré ho daouarn, all lévéou ac an arc'hant. ●(1907) PERS 264. Ha mad e ve d'in guerza va leve ?
(3) Bevañ diouzh e leve : vivre de ses rentes.
●(1732) GReg 804b. Vivre de ses rentes, tr. «beva dioud e leve.»
B. (droit)
(1) Bezañ en e leve : être propriétaire.
●(18--) CST vii. E dud, hep beza en o leve, a oa eun tiegez mat ganto hag a oa en o aez.
●(1921) PGAZ 103. He zud a ioa en ho leve e Brec'hichen. ●(1932) CDFi 12 novembre. Tud Jefig a oa en o leve, bloaz a yoa. ●(1995) BRYV III 61. (Milizag) Hag e Milizag ez eus maread a dud en o leve.
(2) Leve douar : revenu de la terre.
●(1867) BUE 38. ho holl vado na oant ket leve douar.
(3) Propriété terrienne.
●(1927) FHAB Genver 3. Hed-a-hed ar c'hae a ra an dro d'e leve.
(4) Paper-leve : titre de rente.
●(1908) PIGO II 78. setu ho paper-leve sinet ganin.
(5) Leve-font : bien-fonds.
●(1847) MDM 160. Eno ministred ar relijion n'ho deuz mui a leveou-found evit ho c'harg.
(6) Lakaat ul leve war : constituer une rente.
●(1732) GReg 202a. Constituer une rente, tr. «Lacqât ul leve var.»
(7) War e leve : (?) à ses frais (?).
●(1911) BUAZperrot 791. Sevel a reas var e leve eur manati bras.
(8) Bevañ diouzh e leve : être rentier.
●(1942) SAV 23/64. Eun den o veva diouz e leve (rentier) a lavaras en devoa arc’hant da bresta.
C. [au pluriel] (droit)
(1) Leveoù ha dileveoù : biens meubles et immeubles.
●(1911) BUAZperrot 132. e werzaz kement tamm peadra en devoa, leveou ha dileveou.
(2) Terres.
●(1911) BUAZperrot 55. Kromas o tigarezi e nebeut a yec'hed a roas an dilez eus e garg a brefed, hag en em dennas en e leveou var ar meas. ●149. Eun droiad, an dijentil a yeas var ar meaz, da ober eur bale en e leveou.
II. Adv.
A. (droit) Prestañ war leve : emprunter sur ses biens, en hypothèque.
●(1939) MGGD 52. atao o klask arc’hant da brestañ war leve. ●(1942) SAV 23/65. Eun den all diwar ar maez a oa o klask arc’hant da bresta war leve, met ne oa ket evit o c’hemerout war zouar, peogwir n’en devoa tamm font ebet.
B. A-leve.
(1) (droit) Kaout udb. a-leve : posséder qqc. en propriété
●(1894) BUZmornik 432. eunn enezenn a ioa d’ezhi a leve.
●(1902) MBKJ 14. hag e vije d’in a leve ar bed holl. ●(1905) IVLD 10. ar foennek-se a oa a leve da Vreuriez ar Zakramant. ●(1907) VROJ Even 52. ho mereuri oa d’ezo a leve. ●(1909) KTLR 143. beza e devoa ouspenn, tri pe bevar di a leve. ●(1915) HBPR 11. D’ezhi oa a leve, gozik holl douarou ar barrez. ●(1925) FHAB Meurzh 103. pinvidika pennherez a oa e Breiz, p’eo gwir e oa d’ezi, a-leve, Chateaubriant, ar Guildo, Montafilant, an Hardouinae (…). ●(1949) KROB 13/13. e diegez a oa dezañ a leve. ●(1975) UVUD 72. (Plougerne) Seiz pevarn oa ar park. Ennez doa a leve deho. ●(1995) BRYV iii 61. (Milizag) ma helle kaoud e ferm a leve.
(2) (droit) Reiñ udb. a-leve : donner qqc. en propriété.
●(1926) FHAB Eost 203. ar paper a roe a-leve, da virviken, an iliz-se d’ar Vretoned.
III. (blason populaire) Tud a leve : surnom des habitants de Plouescat.
●(1912) MELU 365. Plougouloumis bonedeien, / Sibirillis kaketerien, / Klederis tud a fouge, / Ploueskadis tud a leve, / Plouenanis laeroun tout / Ha Kastellis oc'h ar grouk.