m. –où, –ioù
I.
(1) Dire, discours.
●(1732) GReg 291b. Dire, le discours, le témoignage, la parole de quelqu'un, tr. «Lavar.»
●(1849) LLB 261. E pad el lavar sé, gourhed er bet ne droé.
(2) Langue.
●(1857) LVH viii. é lavar er vro. ●xiii. én ur berdêg é lavar é vro de bopleu en devoé lavareu aral forh dishaval. ●(1887) LZBg 45et blezad-3e lodenn 138. Hennen en dès studiet a blein lavareu en Afriq.
●(1913) AVIE vi. lan a zisprizans aveit lavar ou zadeu. ●330. skriùet e oent é lavar er Juifed, é grek hag é latin.
(3) Bruit, on-dit.
●(1866) FHB 62/73a-b. Mes kement-se ne deo ket c'hoas sur ; ne deo nemet eul lavar ; mes eul lavar hag a so skignet dre Arras oll.
●(1911) SKRS II 79. lavariou faoz an den-ze.
(4) Mot.
●(1896) GMB 355. en pet[it] tréc[orois] pob ini lar i lavar chacun dit sa façon de penser, son mot.
(5) Dicton.
●(1732) GReg 762b. C'est un ancien proverbe, tr. «ul lavar coz eo.»
●(1870) FHB 274/104a. Loar ebrel, evel ma c'hoar an oll, a zo hanvet al loar rous. Setu ama eul lavar bennak divar he fenn.
●(1949) KROB 13/13. Aesoc'h eo dimezi eget sevel ti, eme al lavar koz.
(6) Langage.
●(1931) VALL 417a. Langage, tr. «lavar m.»
II. [en locution]
(1) Ober lavar(où) ub. : obéir à qqn.
●(1868) KMM 37. senti ouz Doue e-unan ac ober e lavar. ●(1878) EKG II 176. Great e oue he lavar.
●(1910) BUJA 6. aketus da ober ho lavariou.
(2) Ober e lavar(où) ouzh ub. : donner à qqn ce qu'il demande.
●(1928) FHAB Gouere 244. Eur roue mat a dle ober he lavarou ouz e bobl pa c'hell, atao ; mat, dec'h da noz, em eus ho klevet o komz eus a zimeziou hag e fell d'in ober ho lavarou ouzoc'h. ●(1932) FHAB Mezheven 241. keuz am eus da veza chomet heb ober da lavarou ouzit. ●(1932) FHAB Here 435. An tad koz a reas he lavarou ouz ar verc'h vihan. ●(1932) FHAB Kerzu 490. perak e c'hellfed chom pelloc'h heb ober outo o lavarou !
(3) Ober lavar ub. : faire ce que dit qqn.
●(1575) M 710. Ma ne gruez é lauar, me'n goar ez eux carez, tr. «Si tu ne fais ce qu'il dit, je le sais, tu as tort. »
●(1860) BAL 26. da seveni oc'h urziou, da ober oc'h oll lavarou. ●(1867) FHB 113/69b. Ober lavar ar midicin.
●(1900) MSJO 40. ober lavar hor Mam Zantel an Ilis.
(4) Ober lavaroù diwezhañ ub. : faire les dernières volontés de qqn.
●(1923) KTKG 36. Pedi evitho goude ho maro, ha dreist holl ober ho lavarou diveza.
(5) Ober diouzh lavar ub. : faire ce que dit qqn.
●(1732) GReg 291b. Nous ferons selon son dire, tr. «Ny a rayo diouc'h e lavar.»
(6) Diouzh al lavarioù : à ce qu'on dit.
●(1942) FHAB Gwengolo/Here 201. Tad hennez, diouz al lavariou, a oa, ive, eun den eus ar c'henta !
(7) (droit) En e lavar =
●(1982) TKRH 113. Va zad-kozh en dije graet re a boan dezhañ gwelout gwerzhañ ar mobilier. Setu e oa chomet a blaen-font gant ar «Paotr» en e lavar. ●163. Va zonton Paotr (...) en doa bet ar mobilier en e lavar.
(8) Reiñ e lavar war ur goulenn =
●(1865) LZBt Gouere 15. na ret ket 'ta d'in goulenno na hellan rein ma lavar war-n-he. ●26. rein ho lavar war deir pe beder goulenn.
(9) Hervez lavar : à ce que dit, d'après, selon.
●(1921) PGAZ 89. Ervez lavar an dud gwiziek diouz an traou koz.
(10) Dispenn lavaroù ub. =
●(1911) BUAZperrot 564. dispenn lavarou ar falz-doktored.
(11) War lavar ub. : sur la parole de qqn.
●(1860) BAL 22. er c'hredi a ran var ho lavar.
(12) Bezañ a ul lavar : dire la même chose.
●(1846) DGG 186. ha pa na vezont quet a ul lavar.