kuzh-heol

A. (astronomie) Coucher du soleil.

●(1659) SCger 140a. cuz heaul, tr. «soleil couchant.» ●(1732) GReg 219b. Le coucher du soleil, tr. «Ar c'huz-héaul.» ●A soleil couché, ou environ soleil couchant, tr. «Goude cuz-héaul.»

●(1849) LLB 547. é hortoz kuh heol. ●(1860) BAL 80. eb cuz eol na pardaez ! ●168. var ar pardaez etro cuz eol. ●(1875) FHB 519/395a. sao ha cuz-heol, sao ha cuz-loar. ●(1879) ERNsup 160. kuchaol, coucher du soleil, petit Trég[uier] ; kuchaul, Go[ello], kus-(h)eol, grand Trég[uier]. ●(1887) LZBg 45^et blezad-3^e lodenn 130. Un nôz, arlerh cuh-héaul.

●(1901) LZBg 59 blezad-2^l lodenn 120. Hag er labour e bad ag er saù-hiaul betag er huh-hiaul.

B. (géographie)

(1) Couchant, ouest, occident.

●(1659) SCger 85a. Occident, tr. «cuz heaul.» ●(1710) IN I 401. pe èn a yelo varzu cuz-heaul, pe èn a yelo varzu sao-heaul. ●(1727) HB 427. A-dal sao-heaul en oriant / Bete cuz-heaul en occident. ●(1732) GReg 218b. Le couchant, l'occident, tr. «Ar c'huz-héaul. bro ar c'huz-héaul.» ●(1744) L'Arm 216b. Du levant au couchant, tr. «Ag er sau-hiaule béd er huh-hiaule.»

●(1893) IAI 88. ar reuziou skrijus a guezas var broyou ar C'hus-eol.

(2) Er c'huzh-heol da : à l'ouest de, au couchant de (extérieur).

●(1907) FHAB Gouere 136. er c'huz-heol da Lannion.

●(1962) EGRH I 49. kuzh-heol m., tr. « occident, ouest. »

(3) Er c'huzh-heol a : à l'ouest de (intérieur).

●(1907) FHAB Here 233. Er C'hanada c'hoas, er c'huz-eol anezhi.

II. fam.

(1) Paotred-ar-c'huzh-heol : gendarmes.

●(1909) FHAB Ebrel 124. hag e reot, sûr avoalc'h, anaoudegez gant paotret ar C'huz-Heol (an archerien).

(2) Koumanant ar c'huzh-heol : (?) prison (?).

●(1996) GRVE 40. Petra ? gand an tagnouz a zo o chom en komanant ar Huz-heol ?

III. sens fig. Kuzh-heol ar vuhez : soir de la vie.

●(1924) BILZbubr 38/845. Na da guz-heol e vuhe, piou na gar, a-rôk mont da gousket, lezel ar c'houn da vleina e spered a-us e zevejou evurus ?