adj.
I. Adj.
(1) Mieux, meilleur.
►[au dimin.]
●(1825) COSp 235. groeit meditation attàu guelliquan ma ellehet.
(2) A wellañ ma c'hall / gwellañ ma c'hall : du mieux qu'il peut.
●(1787) BI 55. ean ë impléai enn dyeu santél-zè à ùellan ma houai possible dehou.
●(c.1802-1825) APS 85. A me zu me resist a ùellan ma ellan. ●(1877) BSA 273. petra benac mac'h enebe an aotrou Guillouzo guella ma c'helle.
●(1907) VBFV.bf 29a. a huellan ma hel, tr. «du mieux qu'il peut.»
(3) Eus e wellañ : de son mieux.
●(1963) LLMM 99/268. Met daoust da se e skoazelle eus e wellañ El Lobo hag e genseurted.
(4) Loc. adv. ...añ-wellañ =
●(1908) KMAF 79. Beza, liesa gwella, e-unan deiz ha noz. ●(1939) DIHU 341/golo ix. treu d’obér koursan guellan.
(5) Da wellañ =
●(18--) SAQ i 195. Dre natur, mad da vella ; Oc’h red leal ha just : setu petra eo evidomp an Aotrou Doue.
(6) Gwellañ a c’hellit : de votre mieux.
●(1792) BD 1118. clesquet droguerio ha groet goellan ellet, tr. «Cherchez des drogues et faites de votre mieux.»
(7) Ar pep gwellañ : ce qu’il y a de mieux.
●(1911) BUAZperrot 34. ar peb wella en devoa gwelet ober. (…) ar peb wella a gave war e hent.
(8) Gwellañ pezh zo : heureusement.
●(1911) BUAZperrot 101. Gwella pez a zo, ne c’heller ket barn eun den keit ha ma vez buez ennan. ●(1923) FHAB Gouere 260. Me a ya droug ennoun evit an distera tra ; tear oun ; met gwella pez a zo ne bad ket ganen ; n’oun ket gourvennek ; ankounnac’haat a ran dioc’htu...laza a rafen eun den ha pemp munut goude e paefen eur banne d’ezan. ●(1948) KROB 7/11a. Gwella pez ’zo, kreñv eo c’hoaz ene kristen Breiz.
(9) Evel ma kavot gwellañ : comme vous voudrez, vous préférerez.
●(1710) IN I 105. evel ma queffot guella.
(10) Evit gwellañ mad an holl : dans l’intérêt de tous.
●(1908) BOBL 12 décembre 207/2e. Evid gwella mad an holl ar perc’hen eo a dlefe planta e-unan a war e goust.
II. [empl. comme subst.]
A. [au dimin.]
(1) Ober ur gwellaig : aller un peu mieux.
●(1874) FHB 472/13a. Ann Duk a Angoulem a reas eur gwellaik, pa erruaz Herri e Goritz.
(2) Ober e wellañ-wellaig : faire de son mieux.
●(1962) BRUD 14-15/80. va gwella-gwellaig a rên ha dond a ris da veza eur maill war ar vicher.
(3) Diouzh e wellaig : le mieux qu'il peut, de son mieux.
●(1958) BAHE 14/5. e tiblusken diouzh va gwellaig ul llenor kembraek. ●(1962) BAHE 33/38. treiñ al latin diouzh o gwellaik, ha setu tout.
B.
(1) Bezañ en e wellañ oc'h ober udb. : être en plein dans une occupation.
●(1925) BUAZmadeg 241. A greiz ma oa en he vella o labourat evit silvidigez ar Vretouned.
(2) Bezañ en e wellañ : dans la force de l'âge.
●(1914) KANNgwital 144/483. An Aotrou Doue en deuz galvet an daou veleg iaouank-ma e kreiz ho nerz, p'edont en ho guella.
(3) Mont en e wellañ = (?).
●(1906) BOBL 06 janvier 68/2a. Dider a anavezez pell braz zo. Selaou anezan ; ez a en e vella, emezan.
C. [avec une terminaison plur.]
●(1877) FHB (3e série) 7/52a. unan eur (lire : eus) guellaou gounidigez a c'houffet da ober.
III. Mont war wellañ : s'améliorer.
●(1870) FHB 309/381b. Koulskoude keris ne ket var vella e zeant. ●(1889) ISV 404. ha kær Redon a ielo var vella.
●(1911) SKRS II 207. n'e ket var vella ez a an traou gantho. ●(1921) PGAZ 31. n'euz netra guelloc'h evit ober d'ar vugale mont var vella.
IV.
(1) Bezañ kac'het ar gwellañ : être au bout du rouleau.
●(1993) PONTEKROAZ (Ki) R. Gargadenneg. Kac'het eo ar gwellañ gantañ : il est au bout du rouleau.
(2) Bezañ gwellañ den zo o vale : voir bale.
(3) Koll ar gwellañ dant eus e benn : voir dant.