prép. & adj.
I. Prép.
(1) Contre.
●(1866) FHB 69/131b. rak pec'het hor boa enep hor breur.
●(1900) MSJO 28. n'halle ket ives asanti eur c'hiz a oa enep lezen ar vro. ●(1907) FHAB Eost 168. enep ar c'hollou chatal. ●(1909) FHAB Kerzu 357. Dougen a raï poaniou vetepanz enep ar gerent a gredfe ober brezel d'al leoriou fall. ●(1911) BUAZperrot 116. a yeas en egar eneb ar re-man. ●(1922) FHAB C'hwevrer 51. enep kildraon ar park. ●(1924) BILZbubr 45/1067. Bilizg a bolee a nerz e gorf, met enep ar mare !...
(2) Enep da : contre.
●(1849) LLB 597-598. Hag émber, tra chifus, é peb leh é huéler / En tad éneb d'er mab, er brer éneb d'er brer.
●(1907) AVKA 255. ar vugale a zavo enep d'ho zud.
(3) Enep tra : le contraire.
●(1862) JKS 23. Enep tra eo a c'hoarvez aliez gan-e-omp.
II. Adj.
(1) Contraire, envers, adverse.
●(1732) GReg 14b. Partie adverse, tr. «qevrenn ænep. p. qevennou ænep.» ●356a. Envers, le vilain côté de l'étoffe, tr. «an tu enep. an tu erep.»
●(1857) CBF 9. Ann tamm kreun a zo eat e toull enep va gouzouk eo, tr. «C'est le morceau de croûte que j'ai dans la fausse-gorge.»
●(1906) KPSA 28. eur vantel kroc'hen lapined en tu eneb. ●(1911) BUAZperrot 126. troët an traou var an tu enep.
(2) (en plt d'un chemin) Droit.
●(1732) GReg 160a. Le droit chemin, tr. «An hend enep.» ●Le plus droit chemin, tr. «An enepâ hend.» ●308a. Le plus droit chemin, tr. «An enepâ hend.»
III. Loc. adv.
(1) En enep : au contraire.
●(18--) SAQ II 276. tân an ifern, en eneb, a zeo mez ne bulluc'h ket.
●(1936) PRBD 97. Er gador-gofez, en eneb, n'eus forz pegen bras e vo ar pec'hed, e c'heller lavaret anezan heb aon.
(2) War enep : à l'envers.
●(1890) MOA 243b. Robe à l'envers, tr. «sae var enep.»
►[form. conju.]
S3f enepti
●(1821) SST iii. revoltet u er muihan ag en dut enepthi. ●(1878) EKG II 181. ar veleien pennou-fall a ia enep-d'hi.
►[form. conju.]
P2 eneboc'h
●(1831) RDU 140. Enep oh, ô me zad a garanté, é mès hum revoltet !
►[form. comb.]
S1 am enep / em enep
●(1723) CHal 71. Amë énep, tr. «Contre moi.» ●(17--) BMa 718. Evezo an ol em henep, tr. «Tous les gens seront contre moi.»
●(1862) JKS 157. Ha pa zavfe em enep tud sternet a vagad. ●(1866) SEV 107. oc'h bet savet gant ann drouk-spered em enep-me.
●(1907) AVKA 100. Neb n'ema ket ganen a zo em eneb.
S2 ez enep / en da enep
●(1575) M 820. Az enep hep nep span, ez stourmo glan an Croas, tr. «Contre toi sans aucune trêve combattra saintement la croix.»
●(1710) IN I 277. e c'henep da hunan, va ene, eo e c'harm Doue e venjanç.
●(1844) GBI II 462. Arru 'zo lizer 'n es eneb, tr. «il m'est arrivé une lettre contre toi.» ●(1847) MDM 339. e laki ar barrez da sevel en da enep abenn nemeur.
S3m en e enep
●(1866) HSH 220. brezellou al Lig a gontinue hac an oll Liguerien a oa en he enep. ●(18--) SAQ I 279. trei a reomp he vadoberou en he enep.
●(1908) PIGO II 17. Droug zo ennan en e eneb e-unan. ●(1911) BUAZperrot 116. Pa veze deuet a benn da rei lamm d'eur rum enebourien, eur rum all a zave en e enep kerkent. ●285. kerkent ha ma vez douget ar varnedigez en e eneb.
P1 en hon enep
●(1710) IN I 195. da zroug-coms en hon enep.
●(1824) BAM 351. Eno eo en deus effacet al libell a yoa en hon enep. ●(1866) FHB 99/372a. da vuanekaat en hon eneb. ●(1869) FHB 223/105a. a lakea an Aotrou Doue da vuanecat en hon enep.
●(1905) KANngalon Ebrel 371. Dic'hallout e vezint en hon enep, ha ne skoaziint ket relijion ar C'hrist.
P2 en hoc'h enep
●(1710) IN I 42. en hoc'h enep hoc'h-unan.
●(1862) JKS 330-331. Pegen dishevel oc'h-hu kerkent ha ma teu (...) enn hoc'h enep ann distera enebiez. ●(1866) SEV 49. o vont enn hoc'h enep gant kement a er hag a rogoni. ●107. Ha klevet ar c'homzou-ze enn hoc'h enep a garfac'h-hu ?
P3 en o enep
●(1834) SIM 55. coupabl en o enep o-unan. ●(1866) HSH 60. da zroucpedi en ho enep. ●(1878) EKG II 143. aoun o doa na viche en em zavet ar bourkiz enn ho enep.
●(1907) FHAB Meurzh/Ebrel 34. ar geïer a lavar en o eneb an dud dibater. ●(1911) BUAZperrot 310. troada geier en o enep.
►[form. comb.]
S3m e enep
●(1575) M 949. E enep ez saffo, tr. «Contre lui il s'élèvera.»
S3f he enep
●(1576) Cath p. 23. neuse e taulas sentencç he enep, tr. «Alors il porta sentence contre elle.»
P1 hon enep
●(1575) M 738. Quentse yen hon enep, ez saffo rep pep re, tr. «Mais froidement contre nous se lèveront, sévères, toutes choses.»
P2 hoc'h enep
●(1557) B I 766. Quen rep ouz enep, tr. «contre vous si violemment.»
●(1710) IN I 31. ez-on en em revoltet hoc'henep.
P3 o enep
●(1557) B I 495. Maz reniff o enep heb fent.
●(1834) SIM 55. coupabl en o enep o-unan.
(6) Enep da =
●(1790) MG 6. me hrond, me vourboutt inemb d'er-ré pihuiq. ●7. er Person hun nès bermen, e gav de larèt inemb de guemènt-tra-zou. ●179. mæs guæd e zou a vameu péré e béh inemb d'er bembvèt gourhæmèn. ●400. hou pou de gombattein rust inemb d'un enemis.
●(1838) OVD 265. Conzet huerhue inemb d'en dud avaricius. ●(1850) MOY 166. rebeli enep d'am bolonte. ●(1879) GDI 58. Penaus é péhér enep d'er religion dré vihan. (...) péhein énep d'er vertu a religion é dihue fæçon : dré rai pé dré vihan. ●(1887) LZBg 45et blezad-3e lodenn 160. Pennadet-é énep d'er relijion catholiq.
●(1908) PIGO II 162-163. enep d'an drez, d'ar speren, d'al loened, d'an drouk-louzou. ●(1910) MBJL 11. enep da Skosiz, o gwaskerien. ●169. ledet o deus papero enep d'ar c'hendalc'h. ●(1928) DIHU 204/86. Enep de derhian en âl.
►[form. comb.]
S1 enep din
●(1790) MG 401. er-ré e eèllehai hum sehuel enemb deign.
●(1911) BUAZperrot 157. Holl emaoc'h eneb d'in.
S3m enep dezhañ
●(1838) OVD 135. hi e larde inemb dehou téadeu er goal-gonzereah. ●(1856) VNA 147. gout e ret deja hum chervige a zevis un aral inemb dehou. ●(18--) SAQ II 4. Er c'hazetennou e kaser eneb d'hezan.
●(1924) BILZbubr 42/978. enep d'ean ive ar mammou.
P1 enep dimp
●(1910) MBJL 176. Ar meulodi a roe d'imp vit an deio ar Pab (…) a vo troet breman, dre wap, enep d'imp.
P2 enep deoc'h
●(1860) BAL 24. pec'hed em euz eneb deoc'h.
P3 enep dezho
●(1838) OVD 191. inemb dehai, drès peb-tra, é ma arfleuet me holér. ●(1856) VNA 150. je tâche de les combattre, tr. «me assai combattein inemb dehai.»
●(1921) GRSA 189. Ha ne zrouget ket énep dehè.