m.
I.
(1) Lieu ombragé, abri du soleil.
●(1499) Ca 189b. [squeut] Jtem vmbraticus / ca / cum g. ombraige. b. disheul. ●(c.1500) Cb. [squeut] Jtez vmbraticus / a / um. g. vmbraige. b. disheaul.
●(1659) SCger 86a. ombrage, tr. «disheual (lire : disheaul).» ●(c.1718) CHal.ms i. Venes a l'abri du soleil, tr. «deit d'en dichaul.» ●(1732) GReg 5b. Abri, lieu à couvert du soleil, tr. «Dishéaul. (Van[netois]) Dichaul.» ●229a. Couvert, abri du soleil, lieu à l'ombre, tr. «Dishéaul.» ●673a. Ombrage, tr. «Dishéaul. Van[netois] dichaul.» ●(17--) VO 43. un dichaul divertissus. ●61. un dichaul cloar.
●(1856) VNA 105. Allons à l'ombre, tr. «Damb d'en dichaul.» ●(1860) BAL 182. ar c'haro a gav an diseol etouez ar bodennou glaz. ●(1889) ISV 449b. D'an den, emezhi, me a ro / Hag an dizheol hag an disc'hlao.
●(1902) PIGO I 223. kwitad disheol ar gwe. ●(1904) DBFV 49a. dichaul, dishiaul, m., tr. «abri du soleil, ombre ; parasol.»
(2) En disheol da, ag, eus : à l'ombre de.
●(17--) TE 193. én dichaul ag é figuêssèn.
●(1838) CGK 19. Guèz ivin quèr bodennec, en disheaul deus pere, / Epad tommder an hanvou, e cousquen da greis-de. ●(1884) LZBt Meurzh 53. Savet enn disheol da vene Arjea.
(3) E(n) disheol : à l'ombre de.
●(1900) MSJO 70. e disheol eur vezen c'hlas. ●(1912) BUAZpermoal 630. en disheol ar gwe fo. ●(1925) BILZ 116. en disheol ar gwe pupli. ●(1912) MMKE 28. En disheol eun derven uhel ec'h azeïs. ●(1955) STBJ 26. E-barz eur prad dibabet evit an abadenn, hag e disheol ar gwez-kistin. ●123. Buoc'hed briz a weled enno, darn o peuri ha darn-all gourvezet, o taskiliat didrouz, e disheol ar bodennadou haleg.
(4) En disheol : à l'ombre.
●(c.1718) CHal.ms iii. parasol, tr. «un dichaul e touguer, ur golo aueit him lacat en dichaul.» ●(1732) GReg 229a. A couvert du soleil, tr. «En dishéaul.»
●(1850) JAC 79. Azeomp en disheol da ober hon repas.
●(1912) FHAB Ebrel 118. Ar venec'h (...) a c'hourvezas en disheol (...) hag a en em roas da gousket evel broc'hed.
(5) Reiñ disheol : donner de l'ombrage.
●(c.1718) CHal.ms iii. ombrager, tr. «dichaulein, rein dichaul.»
●(1985) AMRZ 117. Ar harziad spern war ar hleuz a rofe disheol d'ar hoarierien. Lakaet e-noa evito dindan ar harz eur plankenn, dezo da helloud azeza.
(6) Parasol.
●(c.1718) CHal.ms iii. parasol, tr. «un dichaul e touguer, ur golo aueit him lacat en dichaul.»
II. sens fig.
A. En disheol : en prison, à l'ombre.
●(1903) MBJJ 138. e zo bet laket meur a hini anê en disheol. ●(1909) FHAB Mae 154. da lac'ha lod anezo, ha da zastum ar re all en diseol. ●(1920) MVRO 56/1a. Trizek konsort eus ar vanden a zo dija en disheol. Re all a vezo kolhieret dizale.
B. (religion)
(1) Dre zisheol ar Spered-Glan : (?) abrité, protégé par le Saint-Esprit (?).
●(1921) GRSA 35. Vennereh en Tad e zo bet lakat er Mab de hañnein ag er Uerhéz dibéhed, dré zishéol er Spered Glan.
(2) Disheolenn ar Spered : (?) abri, protection du Saint-Esprit (?).
●(1957) DSGL 80. Èl bokedeu / É tigorant édan dishéolenn er Spered, tr. «Qui, comme des fleurs ; / S'épanouissent à l'ombre de l'Esprit.»
III.
(1) Bezañ lakaet en disheol : être mis en prison.
●(1903) MBJJ 138 (T) le Clerc. Da c'hortoz, e zo bet laket meur a hini en disheol. ●176. Difennet eo bean noz war ar bale, dindan ar boan da vean laket en disheol an de warlerc'h, mar ver tapet.
(2) Lakaat e zorn en e zisheol : voir dorn.