Devri

disammañ / disammiñ / disamm

disammañ / disammiñ / disamm

v.

I. V. tr. d.

A.

(1) Décharger (qqn, un animal de qqc.).

(1659) SCger 40b. decharger, tr. «disamma.» ●(17--) EN 594. ar botred a ja [da] disaman o quesec, tr. «les garçons vont décharger vos chevaux.»

(1904) DBFV 57b. disammein, v. a., tr. «décharger, débarrasser.» ●(1909) KTLR 183. Ne zounjas tamm dizamma he inkane.

(2) Bezañ disammet diouzh : être soulagé de.

(1903) MBJJ 18. da vean dizammet da vad euz o fakajo.

(3) Disammañ udb. : se décharger de qqc.

(1647) Am 541. Disam prest da beach ac en em seach dal, tr. «Décharge-toi vite de ton fardeau et sèche-toi. Tiens !»

(1860) BAL 78. Euruz an den a c'hall dizamma ar pouez en dalh ama. ●(1867) MGK 107. Eur giez-red a voa tostik da gelina ; / Ne ouie e pe leac'h dizamma he c'hofad.

B. sens fig.

(1) Aider en soulageant.

(1877) EKG I 113-114. Ia, ia, eme ar c'hrek paour oc'h esa dizamma he fried ; hennez eo ar penn-kaoz euz an oll fallagriez. ●(1877) BSA 201. dizamma an den encrezet ha glac'haret.

(1907) PERS 84. me ho tiskuizo hag ho tizammo. ●(1932) KANNgwital 358/225. dizamma ar famillou niverus.

(2) Excuser.

(1911) BUAZperrot 754. da zisamma anezo eus o fec'hejou.

(3) Disammañ e galon : libérer son cœur.

(1790) MG 7. é han de zisammein me halon.

(18--) SAQ II 301. e treid an aoter o tizamma hor c'haloun dirak Doue.

(1907) PERS 213. ma vije anet e rea vad d'ezhan dizamma he galon. ●(1942) DADO 10. Hizio ec’h eo va zro da zizamma va c’halon !

(4) Exonérer.

(1914) DFBP 134a. exonérer, tr. «dizamma.» ●(1986) PTGN 22. med war dachenn an holen ar re-mañ a zo dizammet diouz ar gwir da baea warnañ. Penaos o deus greet o hont evid paka an dizamm-se ? n'ouzon ket re vad…

II. V. intr.

A.

(1) Se débarrasser de son fardeau.

(17--) BMa 611. Gortoet on lest da disaman, tr. «Attendez, laissez-nous nous débarrasser.»

(c.1836) COM II moj. 7. é pé lêch dizamma.

(1919) BUBR 6/164. Dizamma a reont er-maez dirak toull an nor.

(2) Mettre bas.

(1836) FLF 9. Eur guiez prest da dreï he chass / Da zisamma a glasqe plaç.

(3) Disammañ diouzh : se débarrasser, se défaire de.

(1926) FHAB C'hwevrer 64. en eur zizamma diouz eur zac'h pounner.

►sens fig.

(1906) BOBL 25 août 101/3b. Lanik a neuz lakeet en e benn dizamma deuz e zenved. ●(1913) PRPR 19. mall gantan dizamma deuz eun diskord a botr mar boa.

B. sens fig.

(1) Être plus léger.

(1878) EKG II 117. Va c'haloun a zizammaz eun tamm.

(2) Se défaire de, abandonner (une responsabilité).

(1910) ISBR 81. Disam e hras a é garg a dier ér blé 640.

III. V. pron. réfl.

(1) En em zisammañ eus, ag udb. : se défaire de qqc.

(1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 82. ne garehen quet hum zisammein a me rangen. ●(1857) LVH 66. hum zissamein dalhmat ar nehou ag ul lodenn ag é garg. ●(1866) FHB 92/313a. ar feiz a zo eur beac'h pounner, eur beac'h a behini e clascont dalc'h mad en em zizamma.

(1904) LZBg Gouere 152. eit hum zisammein ag er benijen. ●(1910) MBJL 175. en em dizamman deus an tamall. ●(1913) AVIE 227. ret dehé um zisam ag ou madeu. ●(1936) PRBD 99. evit en em zizamma eus ar pec'hed.

(2) Se soulager moralement.

(1902) PIGO I 29. e anken a greskaz, hag, evit en em zisamman, e rampaz er gleuzen dero. ●(1907) PERS 243. Va mignon, red eo d'eoc'h en em zizamma, ar c'henta ar guella.

(3) S'excuser.

(1903) MBJJ 14. eur gir, mar plij, 'vid 'n em dizamma.

(4) fam. Se soulager, faire ses besoins.

(1959) BRUD 7/28. Ar Hreah (…) a oa eet er-mêz d'en em zizamma.

IV. Disamm diwar ar c'herloù : voir kerloù.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...