adj.
I. Attr./Épith.
A. (en plt de qqc. d'abstrait)
(1) Anormal.
●(1575) M 2489-2490. Euyt joa transitoar : doen glachar bet nary, / So direz follez bras, tr. «Pour une joie passagère subir une douleur éternelle, / C'est absurde et grande folie.»
●(1857) HTB 28. sesoniou direiz. ●(1883) IMP 7. Amenit eun nebeut eur zourci ken direiz.
●(1938) FHAB Gwengolo 197. sec'horiou direiz an nevez amzer.
(2) Inconvenant, désordonné, immoral, immodéré, démesuré.
●(1659) SCger 42a. demesuré, tr. «direiz.» ●51a. enorme, tr. «direiz.» ●(1732) GReg 276b. Desordonné, ée, excessif, vicieux, libertin, tr. «direiz.»
●(1869) HTC 24. Mes Esaü a ieas eur gounnar direiz ennhan. ●(1878) EKG II 148. kenderc'hel a rea he vuez fall ha direiz.
●(1904) DBFV 57a. direih, adj., tr. «sans règle, irrégulier, déréglé, désordonné.» ●(1909) KTLR 215. Eur garantez direiz he doa evithi. ●(1911) BUAZperrot 30. ne renont ket eur vuez direiz. ●(1912) BUAZpermoal 677. evit tec'hel arôk karante direiz ar brinsez. ●(1933) TREM 102. Gant ho balc'haj direiz, tr. «par vos forfanteries.»
(3) Faux.
●(1924) CBOU 3/35. Nag a gredennou amreiz, direiz zoken, a lenner hag a glever diwarbenn ar vroadelerez ! ●(1955) STBJ 25. Daoust da galzik traou direiz ha d'an nebeud sorc'hennou a zo en e leor.
(4) Étrange.
●(1902) PIGO I 198. ar sonjezonou direiz a zave, dre ma eve, 'barz e benn. ●(1911) BUAZperrot 667-668. stultennou direiz a gave c'hoaz an tu da dreuzi a-wechou e spered.
B. (en plt de choses concrètes)
(1) Sans ordre.
●(1732) GReg 677b. Qui est sans ordre, tr. «direiz.»
(2) (Mer) démontée.
●(1882) BAR 93. taolet ha distaolet var ar mor direz ha counaret.
C. (en plt des gens, des animaux)
(1) Inobéissant.
●(1924) FHAB Ebrel 127. bugale direiz ha dizuj. ●(1955) STBJ 80. pa vezen direiz pe zizent.
(2) Dissolu.
●(1846) BAZ 280. evel ma oa eun den colerus ha direiz, e poanias da zousaat he spered ha d'en distrei dious an direolamant.
(3) (en plt des animaux) Indocile.
●(1846) DGG 472. Evit dont a ben eus a ul loen direiz e rêr dezan labourat-cals ha dibri nebeud.
●(1911) BUAZperrot 618. kezeg direiz, hag a gasas anezo a dreuz-dreuz, dre ar reier hag ar spern. ●(1916) KANNlandunvez 55/392. Ma vije, en ho kraou, eul loan direiz en deuz pilet ac’hanoc’h meur a dro, tost d’ho kas divar an hent er fos, petra rafac’h ? ●(1955) STBJ 83. gouiziek da zoñvaat al lôned direiz. ●85. Ma ouie doñvaat ar c'hezek direiz.
II. Adv.
(1) Déréglément, sans règle.
●(1866) SEV 85. goude beza bevet ken direiz.
●(1904) DBFV 57a. direih, adv., tr. «déréglément.»
(2) Bras-direizh : très grand.
●(1907) BOBL 11 mai 137/2b. Great en deuz en e barrez eur vad braz-direiz.