m. –où, –ioù
I.
A.
(1) Démission, abdication.
●(1732) GReg 4b. Abdication, demission d'une charge, tr. «Dilés.» ●(1744) L'Arm 3b. Abdication, tr. «Diléss.. pl, dilézeu.»
●(1876) TDE.BF 132b. Dilez, s. m., tr. «Abandon, démission.» ●(1878) EKG II 65. c'houi ne falveze ket d'eoc'h kemeret digan-en an dilez euz va c'harg. ●(1894) BUZmornik 122. O veza eta roet ann dilez euz he garg.
●(1904) DBFV 55b. diléz, deléz, m. pl. eu, tr. «cession, renonciation, démission, abdication.» ●(1911) BUAZperrot 379. e roë an dilez eus e garg. ●(1915) MMED 281. An aotrou persoun (...) rannet e galoun (...) a ioa er zonj euz an dilez o rodella dre he spered.
(2) Lakaat, reiñ e zilez : donner sa démission.
●(1884) FHB 15/113a. An amzer a zo deut evit kazeten Feiz-ha-Breiz da lakaat he dilèz.
●(1915) MMED 281. red mad e vezo d'in rei va dilez hirio.
(3) =
●(1867) FHB 147/340a. dibaot e vez an ozac'h a ra an dilez euz he c'hreg.
(4) Reiñ e zilez da ub. = kas kuit.
●(1950) KROB 25/14. Petra c'hortozez neuze evit rei he dilez da Janig ? (...) ma ro din he merc'h ne roin ket dezhi he dilez.
(5) Abandon.
●(1866) SEV 26. Ar maro a zo ann dilez euz a gement tra a zo er bed-ma. ●(1879) BAN 35. Seul nebeutoc'h a vadou o pezo er bed-man, seul essoc'h e vezo ober dilez anezho.
●(1904) DBFV 55b. diléz, deléz, m. pl. eu, tr. «abandon.» ●(1911) BUAZperrot 287. Petra eo an dileziou-ze.
(6) Rebut.
●(1904) DBFV 55b. diléz, deléz, m. pl. eu, tr. «rebut.»
B.
(1) Ce qui n'est pas pris, qui est délaissé par les autres, rebut.
●(c.1718) CHal.ms ii. Vous aués tout pris le bon, et ne m'aués laissé que le meschant, tr. «quemeret hoües er choes, ha n'hoües leset tin nemeit en dilés.»
●(1904) DBFV 42b. deléz, m., tr. «rebut.» ●(1906) KPSA 32. Hor iaouankiz a roomp d'an diaoul, hag an dilezou da Zoue.
(2) Dénuement.
●(1846) BAZ 125. en em gave en dilez ar brassa. ●(1889) ISV 156. En diles ma en em gavent.
(3) Délaissement, abandon.
●(1867) FHB 146/330b. Evithan he unan ne vev nemet dre an diouer hag an dilez a bep tra.
●(1912) MMKE 109. spern an dilez ha drez hir an ankoaz.
(4) =
●(1922) BUPU 12. ma n'hun es diskoeit meit digasted ha diléz, allas ! na huerùet fréh e vou é hortoz hun inean !
II. (droit)
(1) Cession de biens.
●(1732) GReg 3a. Abandon, abandonnement, cession de ses biens, &c., tr. «Dilès.» ●260a. Delais, cession d'un bien pour lequel on est inquieté, tr. «Dilès.»
●(1965) LLMM 109/87. ar pezh a vez divizet en dilezou, gant an tad hag ar vamm.
(2) Ober an dilez eus (e vadoù, h.a.) : abandonner (ses biens, etc.).
●(1732) GReg 3a. Faire abandonnement de ses terres, tr. «Ober dilès eus e zoüarou. ober dilès eus e dra.»
●(1928) BFSA 84. Eun den pinvidik eus bro Ankôn en doa graet an dilez eus e vadou, met etre e gerent en doa rannet.
►absolu.
●(1957) BRUD 2/29. Ar hiz a zo gand ar gerent, e-touesk ar Hlaziked, d’ober o dilez pa zimez ar hosa euz o bugale ha da roi deañ ar stal-diegez hag an douar, gand diviz da vaga an tad hag ar vamm ha da zevel en arhant o lod euz an danvez d’e vreudeur ha d’e hoarezed.
►sens fig.
●(1869) LZBt Gouere 227. ober (...) ann dilez euz hé falz rélijion.
(3) Sevel an dilez : rédiger la cession de bien.
●(1965) LLMM 109/86. Kerkent ha m'en devoe [an noter] an disaouzan sklaer eus an afer, e kemeras ar c'hrad da sevel an dilez.
(4) Terriñ an dilez : révoquer une donation.
●(1942) SAV 23/65. ar re-mañ, daoust da se, o deus bet diegi lakaat terri an dilez (révocation de donation).
(5) Donation-partage.
●(1942) SAV 23/65. E zanvez en devoa bet en arc’hant (soulte) hag an tiegez a oa bet roet d’ar breur p’o devoa graet o zud o dilez (donation-partage) kalz vad (plus-value) a oa deuet en douar abaoe ar mare-se.