m./f. –où
I.
A. (en plt des cloches)
(1) Sonnerie, branle, volée de cloches, carillon.
●(1732) GReg 174b. Son de cloche en branle, ou à la volée, tr. «brall. p. brallou.»
●(1866) BOM 38. Brall d'ar c'hleier !
●(1876) TDE.BF 70a. Brall, s. m., tr. «Branle de cloches.»
(2) Lakaat e brall : mettre en branle.
●(1915) HBPR 32. Ar c'hleier oa lakeat e brall.
(3) E brall : en branle.
●(1920) LZBt Here 32. De e vouel ar c'hleier a zon en brall. ●(1924) ARVG Ebrel 80. Ar c'hleier a zo e brall.
(4) War vrall : en branle.
●(1933) MMPA 174. epad ma tregerne ar mêziou gant mouez ar c'hleier war vrall.
B.
(1) Branle.
●(1876) TDE.BF 70a. Brall, s. m., tr. «secouement en général.»
●(1904) DBFV 29b. bral, brel, f. pl. –lleu, tr. «branle, secousse, vacillation.»
(2) Pente.
●(1904) DBFV 29b. bral, brel, f. pl. –lleu, tr. «pente.»
(3) Glacis.
●(c.1718) CHal.ms ii. glacis, tr. «brail, ou bral.»
●(1904) DBFV 29b. bral, brel, f. pl. –lleu, tr. «glacis.»
(4) Improbation.
●(1904) DBFV 29b. bral, brel, f. pl. –lleu, tr. «improbation.»
(5) (marine) Tangage.
●(1732) GReg 114b. Le branle d'un navire, tr. «Brall al lestr.»
●(1905) HFBI 542. gant ar vrall eus ar vatimant.
C. (en plt de qqn)
(1) Teurel (ar) brall war ub. : blâmer qqn, rejeter la faute sur qqn.
●(1744) L'Arm 20a. Attribuer une faute, tr. «Taulein ou Turul er vrêll.» ●(1792) BD 5081. tolet voar nese bral, tr. «blâmez-les.»
●(1879) GDI 254. Ur fæçon criminel aral hoah de haol-gonz ag en nessan e gonsist é turul er vrell ar ur gompagnoneah abéh.
●(1904) DBFV 29b. turul er vrel, tr. «rejeter la faute.» ●(1907) VBFV.fb 42b. rejeter la faute sur, tr. «turel er vral ar.» ●(1935) BREI 438/2c. nemet e stagent abred da deurel ar brall war ar re all.
(2) Teurel e vrall war : jeter son dévolu sur.
●(1935) BREI 436/3c. Hirie, e c'hellomp lavaret penôs sant Yann Bosco en deus taolet e vrall war Vreiz-Izel.
(3) Teurel e vrall : se fixer.
●(1872) ROU 85a. Où se fixera-t-il ? tr. «Peleac'h e tôlo e vrall.»
(4) Reiñ ar brall : donner, imprimer le branle.
●(1936) BREI 442/2a. Hogen, eun dra a zo hag a gont : ar brall a zo roet ; al labour a zo boulc'het.
II.
(1) Na foeltr na brall : absolument rien du tout.
●(1964) BRUD 17/7. N'eus na ki na kaz, na tamm na lomm, na foeltr na brall en ho ti.
(2) Na forzh na brall : rien du tout.
●(1908) KMAF 67. Ne ran ket forz na brall gant an daou-ze.
III.
(1) Reiñ ar brall da : donner l’autorisation.
●(1926) (T) E. ar Moal FHAB Ebrel 125. Ha ne c'hedont nemet an taol sut hag a roio ar brall d'ezo da vale hervez o c'hoant.
(2) Teurel ar brall war ub. : accuser.
●(1895) GMB 79. en tréc[orois] e tolont ar brald dec'h-u. (hvz Avant. 44).
●(1912) (T) E. ar Moal BUAZpermoal 224. Hag evit ne vije ket tôlet ar brall warne, ec'h ejont da lavaret d'ar barner e kave d'eze e oa eur c'horf-maro en dour. ●(1942) VALLsup 2. Accuser, tr. F. Vallée «teurel ar brall war.»
(3) Teurel ar brall war ub. : jeter son dévolu.
●(1913) FHAB Genver 27. ha setu rener Feiz ha Breiz en deuz taolet e vrall varnon evit derc'hel e blas. ●(1924) (T) Erwan ar Moal FHAB Mae 194. Dastumet en deus (...) kalz a anaoudegez war istor hon bro, o vezan m'en deus ber, dreist-holl, tôlet e vrall war eun dachenn eus hon istor.
(4) Teuler e vrall (e) : jeter son dévolu.
●(1890) (L) MOA 268. Où se fixera-t-il ? tr. J. Moal «e peleac'h e taolo he vrall ?» ●398. Se fixer, se poser dans un endroit, tr. J. Moal «teurel e vrall enn eul leac'h.»
III.
(1) Reiñ ar brall da : donner l’autorisation.
●(1926) FHAB Ebrel 125 (T) E. ar Moal. Ha ne c'hedont nemet an taol sut hag a roio ar brall d'ezo da vale hervez o c'hoant.
(2) Teurel ar brall war ub. : accuser.
●(1895) GMB 79 (d’après Avant. 44). en tréc[orois] e tolont ar brald dec'h-u.
●(1912) BUAZpermoal 224 (T) E. ar Moal. Hag evit ne vije ket tôlet ar brall warne, ec'h ejont da lavaret d'ar barner e kave d'eze e oa eur c'horf-maro en dour. ●(1942) VALLsup 2. Accuser, tr. F. Vallée «teurel ar brall war.»
(3) Teurel ar brall war ub. : jeter son dévolu.
●(1913) FHAB Genver 27. ha setu rener Feiz ha Breiz en deuz taolet e vrall varnon evit derc'hel e blas. ●(1924) (T) Erwan ar Moal FHAB Mae 194. Dastumet en deus (...) kalz a anaoudegez war istor hon bro, o vezan m'en deus ber, dreist-holl, tôlet e vrall war eun dachenn eus hon istor.
(4) Teuler e vrall (e) : jeter son dévolu.
●(1890) MOA 268 (L). Où se fixera-t-il ? tr. J. Moal «e peleac'h e taolo he vrall ?» ●398. Se fixer, se poser dans un endroit, tr. J. Moal «teurel e vrall enn eul leac'h.»