m. brageier
I. (habillement)
(1) Pantalons, culotte.
●(1633) Nom 116a. Brachæ, barbarum tegmen : braye : bragou, braguesen. ●Campestre : haut de chausse de toile : bragou lien. ●(1647) Am 553. So hen he bragaou barbaou dezraouhet, tr. «Qui dans sa culotte (?) … (?) a commencé.»
●(1659) SCger 23b. chausse, tr. «bragou.» ●65b. haut de chausse, tr. «bragou.» ●133b. bragou, tr. «hauts de chausses.»
●(1838-1866) PRO.tj 189. Boutonnet ho pragou. ●(1840) EBB 4. bragow, tr. « culotte de toile ».
●(1904) DBFV 29b. brageu, pl., tr. «braies.» ●(1929) MKRN 18. Stardet ho prageier, tr. «serrez bien vos pantalons.»
►[au plur. après un art. ind.]
●(1909) KTLR 16. eur bragou penseillet hag eur rokeden. ●(1924) BILZbubr 43-44/1025. eur bragou berlinj glaz. ●(1942) DADO 7. Gwisket eo gant eur c’hoz stammenn dislivet hag eur bragou gant meur a dakon.
(2) Bragoù toull-buoc'h : pantalons à braguette.
●(1909) FHAB C'hwevrer 48. eur bragou toull-bioc'h hag eul liviten frailhet. ●(1955) STBJ 58. hogen eur bragou toull-buoc'h e oa, heñvel-mil ouz re ar vourc'hizien. ●(1985) AMRZ 32. an hini all ; eur bragez «toull-bioh» ablamour d'ar faout a zouge war an a-raog.
(3) Bragoù toull-gwiz : pantalons à braguette.
●(1838) CGK 12. Cepet ar brago toul gouiz, al lero marellet.
II. plais. Rahouenn vragoù : sobriquet de nain.
●(1732) GReg 648a. Nabot, nabote, petit ; presque nain, tr. «raouënn-vragou.»
●(1977) DAHG 25. Ac'hanta, Rahouenn-Vragoù, evel-se e ra ac'hanon, kae da c'hortoz e traoñ diri sal ar warded.
III.
(1) Bezañ ar bragoù gant e wreg : c’est sa femme qui dirige. Cf. ober he Mari Bragoù, dougen ar vrozh hag ar bragoù, ar bragez hag al lostenn zo ganti.
●(1923) FHAB Mae 177 (L) *Tintin Anna. Plega a ranke d'e wreg evel eur c'hrouadur; gouzout a rea edo ar bragou ganti evel m'ema ar c'hiz da lavaret.
(2) Bezañ skañv e vragoù :
●(18--) EER 19 (T) E. Ernod. Ar re oa skanvik ho brago, / Vit sevel ezet er c'hargo, / Deuz kavet brema ar voyen / Da laret c'hint republiken.
(3) Riskañ e vragoù : laisser son bien pour le donner en héritage.
●(1957) BRUD 2/30 (K) Y. ar Gow. Youen a zisplegas deañ emede e vab Herve o vond da zimezi da Varianna Jaouen hag e oant deuet, heñ da riska e vragou, evel ma lavare, pe d'ober an dilez euz e beadra, hag an daou zen yaouank da lakaad ober o hontrad-eured.
(4) Sevel e vragoù :
●(1957) AMAH 90 (T) *Jarl Priel. Ya, mabig, kred ar marvailh-se, ha sav da vragoù !
(5) Sevel e vragoù : tenir bon.
●(1943) FHAB Meurzh/Ebrel 269 (Ki Sant Vig). Sav da vragou = dalc'h mat = esto vir.
(6) Gwisket en deus sant Erwan e vragoù glas : le temps est beau.
●(1912) MELU 445 (T-Pleuzal). Kaer e an amzer. - A ya, gwisket 'n eus zand Ervoan i vrago glaz, tr. E. Ernault «Le temps est beau. - Oui, saint Yves a mis sa culotte bleue. (Plouezal).»
(7) Ober ur bragoù paper da ub. : ôter la libre disposition de ses biens à qqn.
●(1912) MELU XI 302 (Go-Kerfod). Ober eur brago paper d'unan benak, tr. E. Ernault «Faire une culotte de papier à quelqu'un, l'interdire, lui faire ôter la libre disposition de ses biens. (Kerfot.)»
(8) Bezañ graet e vragoù a-raok e revr : être né dans une famille riche. Cf. fardet e votoù a-raok e dreid. Cf. Français né avec une cuiller d’argent dans la bouche.
●(1997) HYZH 212/17. (Plounevez-Kintin) « Hemañ ‘oa graet e vragoù a-raok e revr. » E dud a oa pinvidik, ur vicher vat o doa hag o deus graet evitañ, hag-a-se ar vuhez n’eo ket bet start dezhañ.
(9) Dougen ar vrozh hag ar bragoù : voir brozh.
(10) Ober he Mari Bragoù : voir Mari.
(11) Bezañ kaoc'h kras en e vragoù : voir kaoc'h.
(12) Bezañ kaoc'h tomm en e vragoù : voir kaoc'h.
(13) Bezañ flaer en e vragoù : voir flaer.