m. & adv. –où
I. (en plt des cloches)
A. M.
(1) Sonnerie, branle, volée de cloches, carillon.
●(1732) GReg 174b. Son de cloche en branle, ou à la volée, tr. «bole. p. boleou.»
●(1922) IATA 18. N'eo ket bet c'hoaz ar bole kenta. ●(1927) GERI.Ern 57. bole m., tr. «Branle (des cloches), volée, carillon.» ●(1936) FHAB C'hwevrer 50. An eil bole a oa o seni.
(2) Seniñ d'ar bole : carillonner.
●(1874) FHB 515/355a. ar c'hleier bihan ha braz a zone d'ar bole.
(3) Plantañ bole =
●(1911) SKRS II 199. kaer hen deuz chacha a bouez he zivrec'h ha planta bole er c'hloch, ne glev den ebet an distera trouz.
B. Loc. adv.
(1) War vole : en branle.
●(1874) FHB 500/236a. oll gleier Rom en em lakeas var vole.
●(1906) KANngalon Mae 104. Ar c'hleier var vole ho gale gant ho mouez lirzin. ●(1909) MMEK 33. oll gleier ar Folgoat a zo var vole. ●(1925) KANNgwital 275/4. ar c'hleier var vole a c'halv ar veleien da vont da zigemeret an eskibien. ●(1928) BFSA 125. Ar c'hleier a vez lakaet war vole en holl ilizou. ●(1949) KROB 20/16. Kaer en doa lakaat e gleier war vole. ●(1926) FHAB Here 393. Da zeg eur eman ar c'hleier war «vole» en o zour bras. ●(1938) FHAB Genver 12. Kerkent ha ma veze klevet ar c'hloc'h bras war vole.
(2) E bole : en branle.
●(1909) NOAR 64. Dirdign ! Dirdign ! Dirdign ! Kloc'hig ar presbital eo a yoa e bole. ●(1911) RIBR 122. ar c'hleier en o c'haeran bole a gane en uhelder. ●(1911) SKRS II 199-200. kollet he vouez gant ar c'hloc'h braz, hag hen e bole koulzkoude.
(3) A-vole-vann : à toute volée.
●(1914) KZVr 66 - 07/06/14. A-vole vann, tr. «(sonner les cloches) à la volée. Milin.» ●(1950) KROB 31-32/17. e krogas ar c'hleier da zeni a vole-vann.
II. sens fig.
A. M.
(1) Va et vient.
●(1964) BRUD 18/16. Setu ma tiroll e-kreiz ar youhadennou bole kamm-digamm ar skourjezenn. Bij... Bij... Bij !
(2) Lakaat e bole : mettre en route (un moteur).
●(1948) KROB 3/16. eun tammig moteur, stag ouz an eskenn, da lakaat e bole.
(3) Reiñ bole d'udb. : animer (un mécanisme).
●(1900) FHAB Genver 17. Ar rod vras ag a roe bole d'an oll rojou all.
(4) Plantañ bole en ub. : faire marcher qqn.
●(1927) GERI.Ern 57. me 'blanto bole ennañ, tr. «je le ferai marcher.»
B. Loc. adv.
(1) A-vole : en bande.
●(1866) FHB 63/83a. ker buan a ma clefchont e oan er vro, e fellas d'ezho dont a vole em zy.
(2) A-vole-vann : (Battants) grand ouvert.
●(1914) KZVr 66 - 07/06/14. A-vole vann, tr. «(ouvrir) à deux battants, grand ouvert. Milin.» ●savit ar porz-gwint a-vole vann, tr. «levez le pont-levis au grand ouvert, Milin.»
III. F. Grand nombre.
●(1727) IN II (avis) vi. evel pa em bise da gombati ouz ur vole dud.