prép. & conj.
I. Prép.
(1) spat. Depuis.
●(1727) HB 427. A-dal sao-heaul en oriant / Bete cuz-heaul en occident. ●(1732) GReg 270a. Depuis, signifiant la distance, tr. «Van[netois] a-dall.»
●(1876) TDE.BF 5a. Adal, prép., tr. Depuis.» ●Adal Brest bete Roazon, tr. «depuis Brest jusqu'à Rennes.»
●(1906) DIHU 7/125. groeit un dram-sel a dal repér é di beta blein en dosten. ●(1942) DHKN 64. a pe douchas é vizied doh hé ré, é rein he fakadeu dehi, é kleuas un hirisaden é redek drézi adal bizied hé zreid bet gourien hé blèu.
(2) temp. Dès.
●(1732) GReg 272a. Des, préposition qui marque le temps, tr. «Van[netois] a-dall.»
●(1903) JOZO xi. adal hiniù. ●(1922) EMAR 84. adal ar mintin. ●(1931) GUBI 51. Adal hiniù, klasket / Hou piuans, mar karet !
II. Loc. conj. Adal ma.
(1) Dès que, depuis que.
●(1650) Nlou 68. A dal maz voé ganet, tr. «depuis qu'il fut enfanté.»
●(1659) SCger 69a. incontinent que ie vis cela, tr. «adal ma velis-se.» ●(1710) IN I 173. ar squiant a zeu da zizenori un den andal ma quemer vanite. ●217. andal ma vez ur veich darniet hac antamet. ●221-222. An dour memes, peguer fresq bennâc e c'halle beza en ur pot pe en un dra-all, an-dal ma vez touchet gant ur mil-beo bennâc, ne ell quet conservi pell e frescadurez. ●305. andal ma vez œuvret gant guin. ●(17--) RS vj. Sin eo en devezo un den ur sin vad hac e vezo salvet, andal ma vez devot da Vam Doue.
●(1879) BMN 251. dal ma her guelas, a lammas a vriad d'he c'houzoug.
●(1920) FHAB Mae 321. eur wirionez eo hag a weler splann dal ma tirodeller histor ar bed. ●(1924) ARVG Ebrel 76. Dal m'eo goloet an had, e c'hoarve ennan eul labour burzudus : c'houean ra ar c'hreunenn, diweskan 'ra ar goc'hen. ●(1961) LLMM 86/151. hag adal ma rene ur vougasenn-vor, ha dreist-holl goude kuzh-heol.
(2) Dès lors que, du moment que, pourvu que.
●(1907) VBFV.bf 1a. adal ma, tr. «pourvu que.» ●(1921) GRSA 369. adal ma ne vo ket me féden énep d'é volanté.