prép., conj. & m. cf. palamour
I. Loc. prép.
A.
(1) Abalamour da : à cause de.
●(1612) Cnf 9a-b. an pechet so veniel, à palamour dan bihandet eues an tra lazret.
●(1659) SCger 128a. Abalamour, tr. «a cause.» ●(1732) GReg 140b. A cause de, tr. «abalamour da.»
●(1866) LZBt Ebrel 111. Karet gant ar gristenien abalamour d’he spered ambrauz. ●(1877) BSA 25. abalamour da betra e reüssemp ar memes enor da santes Anna. ●(1877) EFV 23. Pihue-benac en dou collet é vuhé a balamort t'eign, hi havou a nehué.
●(1902) PIGO I 207. abalamour d'e stumm abof. ●(1903) LZBg Meurzh 53. a balamort de gement sé. ●(1925) DLFI n° 7/2a. Abalamour da betra ta ! Neo ket mad ar skoliou zo en ho parrez ?
(2) Abalamour da se : à cause de cela.
●(1834) SIM 38. hac e zeo justamant abalamour da ze e tleit caout ar zicour hoc'h eus ezom.
●(1907) PERS 338. Abalamour da ze ive e karie guelet ar re all o tizober ar pez a rea. ●(1915) HBPR 230. Abalamour da ze e reat anezho ar Re C'hlaz pe ar Glazarded. ●(1932) KWLB 13. Abalamour da se ez eo ret lakaat al ludu.
(3) Abalamour da : pour (soi).
●(1838) OVD 162. péré ne labourant nameit a balamor dehai ou hunan.
(4) (religion) Abalamour da : pour l'amour de.
●(1879) GDI 2. carein hun nessan èl omb hun hunan a balamort de Zoué.
(5) Pe abalamour da dra : à cause de quoi.
●(1621) Mc 41. Pe á palamour da tra n'en deo quet á cess lauaret m'em eux pechet gand vn gruec. ●42. pe a palamour da tra eo ret da quentaff em separiff. ●53. pe à palamour da tra ez eo ret entent penos é oll gallout ez dlé techet diouz pechet.
(6) Abalamour da Zoue : pour l'amour de Dieu.
●(1790) MG 5. Hui e lar demb liès gobér tout a balamor de Zoué.
►[form. comb.]
S1 abalamour din
●(1874) FHB 495/195b. Digorit, Mes araok va c'huzit-me, ne ket droug a ve great deoc'h abalamour din.
●(1911) BUAZperrot 155. ho peus gouzanvet abalamour d'in.
S2 abalamour dit
●(1612) Cnf 47a. rac à palamour dyt emeus graet an vsurerez.
S3m abalamour dezhañ
●(1907) PERS 192. o velet he gerent o kaout kement a jastre abalamour d'ezhan. ●(1911) BUAZperrot 31. gwallgaset abalamour d'ezan.
S3f abalamour dezhi
P1 abalamour dimp
●(1911) BUAZperrot 286. gwelomp Jezuz-Krist o tremen abalamour d'eomp.
P2 abalamour deoc'h
●(1911) BUAZperrot 155. gouzanv abalamour d'eoc'h.
P3 abalamour dezho
B. [devant un v.]
(1) Abalamour da + v. : afin de.
●(1878) EKG II 293. abalamour da gounta mad an dizenezennou. ●(1880) SAB 180. ober vad an eil d'egile, abalamour da evelout ouz o Zalver.
(2) Abalamour da udb., ub. da + v. : afin que qqc., qqn.
●(1878) EKG II 19. Kargit mad ho fuziliou, soudarded, abalamour d'eomp da rei he stal d'ar c'houeriad-man.
●(1911) BUAZperrot 24. Red eo deski ar vugale abalamour d'ezo da veza barrek da ober o zreuz. ●(1911) RIBR 135. red eo d'in mont war al leac'h, abalamour d'in da anaout gwelloc'h penaos eo tremenet ar stal etrezoc'h. ●(1957) BRUD 2/81. Al lasou a vije ferret kalet abalamour dezo da jom diter. ●(1984) HYZH 154-155/46. sevel an herdin, ha lakat anezho en o sav... savadellañ ma keroc'h abalamour d'an ed da sec'hañ.
(3) Abalamour da ub. da + v. : afin de.
●(1911) BUAZperrot 647. abalamour d'it d'en em zifenn ouz red.
II. Loc. conj.
(1) Abalamour ma : parce que, à cause que.
●(1621) Mc 42. á palamour maz eo vn fin euidant.
●(1659) SCger 20a. a cause que, tr. «abalamour ma.» ●128a. Abalamour ma prezegann, tr. «a cause que je preche.» ●(1727) HB 533-534. abalamour ma ema hoc'h adversour an Droucsperet o rodal endro deoc'h. ●(1732) GReg 692a. Parce que, à cause que, tr. «abalamour ma.» ●(1752) BS 302. abalamour ma quevont didoroc'h war'nezo.
●(1834) HEB 373. alies ar vugale eus e oad a ree goab anezàn abalamour ma voe dall. ●(1867) FHB 125/167a. abalamour ma zoc’h bet buhaneket ouzin. ●(1877) EKG i 66. abalamour ma ne roont ket a voued a leiz-kof d’ezho.
●(1905) MHAD 278. Abalamort ma ma bet er bed madeléhus. ●(1911) BUAZperrot 383. abalamour ma ne ’z ea ket da veleg.
►[au négat.] Abalamour na : forme contractée de : «abalamour ma ne».
●(1877) EKG I 251. digaset oun kuit euz a Blouzane abalamour na'm euz ket touet.
●(1906) KPSA 20. evel al laboused, o deuz diou-askell hir ha treid berr ; ne gredont morse plava, abalamour na vent mui evit nijal, hag e vent paket. ●(1907) AVKA 3. abalamour n'et eus ket kredet ma c'homzo.
(2) Abalamour e : parce que, à cause que.
●(1913) FHAB Mae 152. abalamour e klaskont var eün mad an oll pe mad ar vro a bez kentoc'h eget mad an den-man pe an den-ze en e bart e unan.
III. M. Cause.
●(1932) DOGA 44. Ne c'houlennan ket diganeoc'h an abalamour eus ho pourmenadenn.
IV. =
●(1915) MMED 98. da genta, abalamour eur strinkad benag euz dishenor ar gerent a sklabez ar vugale, evel m'eo merket er skritur zakr, ha Jesus a dlie miret n'en em gavje netra er giz-se.