f. –où
I.
A. (pathologie)
(1) Fièvre.
●(1499) Ca 196a. Terzyen. g. fieure. ●(c.1500) Cb [terzyenn]. Terzyenn. g. fieure. ●g. petite fieure. b. terzyenic. ●g. auoir fieure. b. caffout terzyen. ●g. par fieure. b. dre terzyen. ●g. fieures. b. terzyenou. ●(1612) Cnf 25a. Iachat cleffueiou pé terzyennou. ●(1633) Nom 266a. Febris : la fieure : an terzyen.
●(1659) SCger 57b. fievre, tr. «terzien.» ●(c.1687) VEach 97. Entre an oll Terzyenou, nedeüx nigun quer poanyus, quer padel quen, dangerus, na quen incurabl euel an terzyen quarter. ●(c.1718) CHal.ms i. La fieure s'appaise, tr. «bihannat, dideerein ara en darian.» ●(1732) GReg 410b. Fievre, tr. «Terzyenn. p. terzyénnou. Van[netois] terhyan. p. tarhyan. pp. ëu.»
●(1804) RPF 40. guet ur fuli ag en deryan. ●(1838) OVD 159. un derhian estrange. ●(1849) LLB 237. minour er Gili zou mâlet t'en derhian. ●(1869) FHB 229/160a. Ne falle ket din evit seul a ve, ho kuelet o paka terchen. ●(1887) LZBg 45et blezad-3e lodenn 178. Arlerh é tas terhenieu.
●(1907) AVKA 51. klanv gan eur gwall derjen. ●(1915) MMED 371. pa oa goasket gant an derzien. ●(1915) HBPR 115. skoet gant eur barrad tersien fall. ●(1954) VAZA 90. met un derzhienn spontus a oa gantañ ha tennañ a reas e huanadenn diwezhañ er c’harr dre dan war hent an ospital.
(2) Fo an derzhienn : ardeur de la fièvre.
●(18--) SAQ I 171. eun den klanv var he vele, o trei hag o tistrei e kreiz fô an derzien.
(3) Amenat/Terriñ an derzhienn : juguler, couper, faire tomber la fièvre.
●(1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 119. aménat é derhian. ●(1872) ROU 73b. Amortir l'ardeur de la fièvre, tr. «terri an dersien.»
(4) Diflammañ/Distanañ an derzhienn : éteindre l’ardeur la fièvre.
●(1790) MG 34. En dud-ce e losq ou halon guet en ivage, hac a pe grog en derhian én ur horv darihuét el-ce, n'en dès moyand erbet d'en distannein.
●(1872) ROU 73b. Amortir l'ardeur de la fièvre, tr. «diflamma, distana an dersien.»
(5) Krenañ an derzhienn : trembler de fièvre.
●(1879) BMN 306. D'an oad a nao pe zeg vloaz, e crenen bemdez an dersien.
●(1910) MAKE 83. setu Herve Stroalleg o krena an derzien. ●(1925) BUAZmadeg 25. Eur veach eat en he di e krenaz an dersien vraz. ●528. krena a reas an dersien eun nebeud deveziou.
(6) Bezañ gant an derzhienn : avoir la fièvre.
●(1911) BUAZperrot 72. dalc'h mat atô e veze gant ar boan-benn hag aliez gant an dersien.
(7) Bezañ an derzhienn war ub. : avoir la fièvre.
●(1909) KTLR 131. William, an derchen var-n-han a glemme gant dizesper.
(8) Terzhienn jav : fièvre de cheval.
●(1932) BRTG 14. Na bout e vehè tregont terhien jaù ar me hein ne vehè ket goah dein.
(9) Poazh gant an derzhienn : brûlant de fièvre.
●(1910) DIHU 62/126. er heh pautr (…) poah get en derhian.
B. fam. Terzhienn an didalvez : la flemme.
●(1732) GReg 411a. Fievre de veau, tr. «terzyenn an didalvez.»
●(1955) VBRU 10. Dre ma kred dezho ez on skoet gant terzhienn an didalvez. ●(1957) AMAH 219. Skoet a-vihanik gant derzhienn an didalvez.
II. (botanique) Louzaouenn-an-derzhienn : centaurée.
●(1934) BRUS 264. La centaurée, tr. «lezeuen en derhian.»
III. Kouezhañ eus an derzhienn-domm en droug-sant : tomber de fièvre en chaud mal.
●(1889) ISV 307 (L) G. Morvan. Peleac'h ez eot-tu neuze da glask louzou evit scuba an traou euz ar bed, evit parea an dud a veler bemdez, evel a lavar egile, o coeza euz an derzien dom e drouk-sant ?