Devri

tach .1

tach .1

m. & interj. –où

I. M.

A.

(1) Clou.

(1499) Ca 192b. Taig. g. clou. ●(1576) Cath p. 20. tachou ha quisellou lem pe gant re ez vihe dispenet, tr. «de clous et de ciseaux aigus, par lesquelles elle serait mise en pièces.» ●(1612) Cnf 24b. Nep à fell deo Iachat drouc an dent, gant vn taig goulennet en hanu Doué, à pech maruelamant. ●(1621) Mc 84. dre'n tachaou, dren gouliaou. ●(1633) Nom 196b. Clauus, clauus ferreus : clou : taig. ●Clauus capitatus : clou testu : taig pennec. ●(1650) Nlou 213. Staguet voe outraig gant, tachaou, / Tennet maz contet é Ioentaou, / d'ren oll mempraou en en-claouat, tr. «Il fut outrageusement attaché par des clous, / si tendu qu'on comptait ses jointures, / par tous les membres on le ferra.»

(1659) SCger 27a. clou, tr. «tach, p. ou.» ●173b. tach, tr. «clou.» ●(c.1680) NG 1713. Guet tacheu houarn. ●(1732) GReg 175a. Clou, tr. «Taich. p. taichou. Van[netois] tach. p. tacheü

(1821) SST 45. tacheu bras ha luem.

(1907) PERS 163. planta tachou. ●(1957) AMAH 244. rak siwazh ar c’hoadaj, ar mein-glas, an tachoù hag all a zo disheñvel krenn diouzh ar mesper, ur frouezhenn iskis na vez mat nemet pa grog da vreinañ.

(2) Tachoù-frim : des clous à glace.

(1934) BRUS 280. Des clous à glace, tr. «tacheu frim

(3) Maillette.

(1659) SCger 75a. maillette, tr. «tach

B. sens fig.

(1) Sonn war e dachoù : bien planté.

(1931) VALL 565b. (homme) bien planté, tr. «sounn war e dachou.» ●(1955) VBRU 104. ur baborenn sonn war he zachoù.

(2) Sevel war e dach : se dresser sur ses ergots.

(1931) VALL 269b. Se dresser sur ses ergots, tr. «sevel war e dach L[eon].» ●(1943) SAV 29/31. Talvout a ra ar boan, mabig, da sevel war da dach evit eun netraïg evel-se !... ●(1949) LLMM 17/28. Ha mar teu dezhañ da sevel war e dach gant e zivergontiz... ●(1924) NFLO. Se ragaillardir, tr. «sevel war e dach

(3) Sevel war e dachoù : se mettre en colère.

(1955) VBRU 67. Nemet ha pa zichañse dezhañ sevel war e dachoù. ●(1958) LLMM 69/258. Aet en gouez pa glevas komz eus an dimeziñ amzere-se e savas war e dachoù ar c'horonal e-maez a garg.

(4) Sevel war e dachoù : se dresser droit comme un i.

(1931) VALL 231. Se dresser droit comme un i, tr. F. Vallée «sevel war e dach(ou).»

(5) Tachoù melen : pyrites.

(1938) IABB 99. Pyrites, tr. «tachou melen

(6) Hennezh a vefe an tachoù : ce serait le coup fatal.

(2003) TONKA 44. Hañ ! hennez a vefe an tachou avad. ●an tachou : taol ar maro an hini e vefe, dipituz-braz.

(7) Tach kamm =

(1987) BAPR 25. Sell ar vengleuñz eo bet an tach-kamm evidon.

II. Loc. interj. Poch an tachoù ! : sac à clous !

(1965) KATR 44. Poch-an-tachou ! e soñjis ennon va-unan, me a rank ijina eun dra bennag.

III. par erreur (pathologie) Clou, furoncle.

(1633) Nom 265b. Clauus : clou vn taig en corff, vn gorr.

IV.

(1) Treut evel un tach : maigre comme un clou, très maigre.

(1931) FHAB C'hwevrer 64 Y. Kostarreun. Hag ar paourkeas ki Dienez a oa treud evel eun tach.

(2) Treut evel ur sac'h tachoù : très maigre.

(1866) BOM 56 (Ku) P. Proux. Ma lagad hanter-varo, / Treud oun vel eur zac'h tacho, tr. P. Proux «...je suis maigre comme un sac de clou.»

(3) Eeun evel un tach :

(1925) SFKH 39 (G) G. ar Born. Ken eañn él un tach, chetu oeit sant Krépin er hetan ha tapet dehon rah en inour, rah er pedenneu deliet d'er sant aral.

(4) Eeun evel un tach : très droit.

(1965) BAHE 46/48. Eeun evel un tach.

(5) Treut evel ur c'hant tachoù : très maigre.

(1838) CGK 8 (Ku) P. Proux. Ma lagad hanter varo, / Treut on vel eur c'hant tacho.

(6) Savet war e dach : orgueilleux.

(1953) BLBR 63/4 (L) V. Fave. Eur boblad tud ampart war bep tachenn, pinvidik e pep doare, savet war e dach diwar danvez deuet d'ezañ eus donderiou e ouenn.

(7) Skeiñ war an tach : enfoncer le clou.

(1932) FHAB 368 R. Salaun. Aman skoomp war an tach. ●(1944) SAV 31/33 Y. Thomas Ravalleg. Met deuomp en-dro da skei war an tach.

(8) Serriñ an tachoù : être à la queue, venir après les autres.

(1931) VALL 460. (Sport) mener la course, le train, tr. F. Vallée «sacha war ar gordenn T[régor] ; le contraire : être à la queue, venir après les autres, serri an tachou, par plaisant.»

(9) (Gwiv, joaus) evel ur c'hant tachoù : très gai, très joyeux.

(1914) DIHU 108/89 (G) *Tujen er Halvé. Ha dré hir chonjal hi kavet ha hi, guiù èl (ur) hant tacheu, de zeviz dohti hé unan. ●(1942) VALLsup 84. Gai comme un pinson, tr. F. Vallée «gwiou evel eur c'hant tachou.» (1970) BHAF 316 (T) E. ar Barzhig. Echu ar skol, e lavarom ada da gêr Roazon hag e kemerom hent Mur, ni en on gwetur ha Mark warlerh war e «skouter», joauz evel eur hant tachou, o c'hoari koursa ganim penn-da-benn.

(10) Lakaat an tach da ub. : mettre qqn au pied du mur.

(1924) NFLO. Mur. mettre qq'un au pied du mur, tr. Loeiz ar Floc'h «lakât an tach da u.b.» ●(1931) VALL 407. Trouver le joint pour agir sur quelqu'un, tr. F. Vallée «lakaat an tach da u. b.» ●487. Mettre qqn au pied du mur, tr. «lakaat an tach da u. b.»

(11) Diroc'hal evel ur c'hant tachoù : ronfler énormément.

(1934) MAAZ 71 (G) J. M. Héneu. Hag ean de chachein ar er housked, én ur zirohal erhat èl ur hant tacheu.

(12) Bezañ yac'h evel un tach : être en très bonne santé.

(1947) BIKA 18 P.-J. Heliaz. Met yac'h out, Gwilhou, dre c'hras Doue, yac'h e-giz eun tach.

(13) Bezañ aes war e dachoù : être leste, dégourdi, rapide.

(1879) ERNsup 161 (T). likeñn, Trév[érec] leste, dégourdi, rapide (æz war hi dacho).

(14) Skeiñ tachoù gant ub. (TDBP II)

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...