Devri

reiñ

reiñ

v.

I. V. tr. d.

(1) Donner.

(14--) Jer.ms 197. Autrou dystreyt reyt dyff ma ro, tr. «Seigneur, revenez, donnez-moi mon don.» ●(14--) N 346. Ret eo deoch lem reif diff remet, tr. «Il faut que vous me soulagiez.» ●(1499) Ca 127a. Liuraff. g. liurer vide in reiff. ●174a. Reiff. g. donner. ●(1557) B I 224. Da reif dezy en berr remsy priet / Vn princc meurbet, tr. «à lui donner d'ici peu de temps pour époux un grand prince.» ●(1612) Cnf 27a. r'ho diff da dorn. ●66a. reiff archant dezo. ●(1633) Nom 204a. Congiarium : le don que fait vn Seigneur à ses subiets : an dounæsoun á ro an Prinçc de suiedet.

(1667) ARmorial 40. Cameru Trogoäzrat en Lanmaudez, Rosallic & autres, écartelé au premier & dernier d’azur à vn Vanet ou Coquille d’argent contrescartelé d’argent à quatre Billettes de gueulle posées en Croix & vn petit Croissant de mesme en abîme & pour deuise En quichen rey ma commeret, c'est-à-dire, qui se mesle de donner, se doit disposer à receuoir.

►absol.

(1612) Cnf 63b. Reiff da euaff dan ré ho deueus sechet.

►[conjugué avec lui-même]

(1908) FHAB Meurzh 91. Rei a ro dezo eun dors en e fes.

(2) Donner (des coups).

(1580) G 664. Rey dyt un dyu bazat, tr. «te donner un ou deux coups de bâton.»

(3) Donner, administrer.

(1633) Nom 177b. Clyster oricularius : syringue : an siring euit reiff vr cristal.

(4) Reiñ da c'houzout : faire savoir.

(1612) Cnf 47a. reiff dezaff da gouzout, ha reueliff dezaff an estat ves è Tat, eues ez breuzr.

(1903) MBJJ 298. O hano a ro da c'hout ec'h int breuder.

(5) Reiñ da grediñ : faire accroire.

(1612) Cnf 26b. n'en deo quet quen bras pechet an trasé, euel ma en r'oher da crediff dezo.

(1911) BUAZperrot 136. Tostennerien a roas da gredi d'ar prins, oa bet eskob Orléans, dizoare en e genver.

(6) Reiñ da anaout : faire connaître.

(1854) MMM 349. Graç Doué a ro deomp da anaout ar falsentes, ar goullo, an neant eus a vadou ar bed. ●(1894) BUZmornik 897. Dom Mikeal Nobletz (…) a roaz da anaout petr' vije ann Tad Maner.

(7) Reiñ da gompren, da intent : faire comprendre.

(18--) SAQ I 78. hen rei deoc'h da gompren.

(1908) FHAB Genver 15. ar pez a garfen rei deoc'h da entent.

(8) Reiñ da glevout : faire entendre.

(1928) LEAN 36. Penaos rei d'ezan da glevet ar wirionez ?

(9) Reiñ golo da ub. : donner couvert à qqn.

(1877) EKG I 46. rei d'ehoc'h boued da zibri ha golo da guzet ac'hanoc'h. ●138. el leac'h ma roer boued ha golo d'ar veleien vad. ●(1878) EKG II 35. n'oa ket brao rei golo d'an oll.

(1914) MNOTes 197. «On dit rei bod donner asile, abri, cacher, receler au sens de rei golo» Mil. ms.

►Reiñ golo da ub. : couvrir qqn dans ses méfaits.

(1732) GReg 230a. Couvrir quelqu'un qui fait mal, tr. «Rei golo da ur re.»

(18--) SAQ II 38. Doue ne fell ket d'ezhan beza kemeret evit rei golo d'ar geier.

(17--) BMa 595. Me ray dach golo da vont en o rout, tr. «Je vous couvrirai pour partir.»

(10) (maçonnerie) Reiñ gar : faire les fondations d'un mur plus larges que celui-ci.

(1982) TIEZ I 115. Les fondations sont alors maçonnées, elles sont toujours plus larges que les murs sortis de terre, c'est «donner du pied» au mur (rei troad, ou rei garr).

(11) Reiñ berzh da ub. =

(1855) BDE 446. Ha reit e huès dehou berh ar labour hou teorn.

(12) Reiñ bizaj da : faire face à.

(c.1825/30) AJC 3557. evid rein bigag don nenemied.

(13) Produire, donner.

(1928) LEAN 51. Sanka a ra [Doue] doun en douar an edennou a roio ar gwella gwiniz. ●89. an edenn he deus doare da vervel en douar araok sevel da rei korzenn ha pennou-ed.

(14) Faire (l'école).

(1903) MBJJ 92. Roet e ve ar skol evit mann.

(15) absol. Offrir.

(1844) LZBg 2l blezad-2l lodenn 120. men gouivèd e vourr é rein.

II. V. tr. i. Reiñ war : frapper sur.

(17--) CBet 2188. Me raï d'it voar da pen mar deus d'am contestin. ●2409. Me a raï d'it gant-han breman, voar da clopen.

II. V. pron. réfl. Em reiñ.

(1) Se donner.

(1869) FHB 215/41b. ha pa n'am eus mui da rei, e carfen en em rei va unan. ●(1869) FHB 244/.275a p'eur en em ro eun den, p'eur e poulz an nerz calon hag ar garantez beteg ar sakrifis ?

(2) S'adonner, se consacrer.

(1633) Nom 327. Mulierarius, mulierosus : homme trop adonné aux femmes : vn den en em roet re dan merchet, vn gastaouaër coz.

(1869) FHB 216/50a. ne fell ket dezho en em rei d'an droug. ●(1869) FHB 217/58b. En em rei a rea d'ar vesventi. ●(1869) FHB 222/100b. Jenovefa, a n'em ro goaz eget biscoaz d'ar beden. ●(1882) BAR 69. Ha ne ouiec'h-hu ket eo red dime en em rei oll d'ar pez a zell ouz va Zad ?

(1903) MBJJ 182. Evit en em rei muioc'h d'e geu. ●(1912) BUAZpermoal 604. En em rei a reas a gorf roched d'al labour.

(3) En em reiñ da : se vouer à.

(1576) Cath p. 16. me so ma em roet (…) da iesus-christ, tr. «Je me suis donnée (…) à Jésus-Christ.»

(1869) FHB 222/100b. ar merc'hed a zilez ar bed evid en em rei da Zoue dre ar stat rilijiuz. ●(1880) SAB 185. ac ar re a apell d'en em rei da Zoue.

(4) Se rendre, se livrer.

(1869) SAG 144. goude beza stourmet ou ho start, o deuz ranket en em rei abars ar fin. ●(1882) BAR 178. e rankjont plega hag en em rei.

(1914) MAEV 227. En em roit ! eme ar jeneral gall.

(5) En em reiñ da anaout : se présenter.

(1877) EKG I 226. ne ouent ket pell evit en em rei da anaout an eil d'egile.

(1911) BUAZperrot 732. p'en devoue Tobias en em roët da anaout. ●(1924) ZAMA 200. Red eo d'in en em rei d'anaout breman.

(6) En em reiñ da anaout : se faire connaître, s'illustrer.

(1911) BZIZ 225. En em rei a reaz da anaout dre e soniou.

(7) En em reiñ (d'ober udb.) : se mettre (à faire qqc.).

(1869) FHB 213/27b. hag ec'h en em roas he unan da gousket.

(1911) BUAZperrot 188. hag ec'h en em roas a zevri da skigna en dro d'ezan anaoudegez ha karantez Jezuz-Krist.

(8) En em reiñ evit ub. : se faire passer pour qqn.

(1873) FHB 463/366b. En em rei a reaz evit niz ann Duk a Levis.

(9) En em reiñ da welout : se montrer, apparaître.

(1934) PONT 11. Ar Werc'hez a en em ro da welet en eur chapelik e Paris.

(1) Se montrer.

(1914) KANNgwital 142/463. arabat eo dezho kaout aoun evit sevel ho mouez evit erpel ouz ar pennou skanv a c'hoantafe en em rei dizoare.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...