Devri

razh .1

razh .1

adj. & adv.

I. Adj.

(1) Plein.

(1732) GReg 783a. Rasade, plein un verre de vin, tr. « Raz ar verenn a vin. »

(1821) GON 382b. Raz, tr. « Plein jusqu’au bord » ●Né két râz hô poézel, tr. « votre boisseau n’est pas plein jusqu’au bord. » ●En Vannes, râc’h. ●(1847) GON FB 612a. Plein jusqu’au bord, comble, tr. « Râz ou réz. » ●En Vannes, rac’h. ●Le boisseau est plein jusqu’au bord, tr. « râz eo ar boézel. »

(1909) ADBr 414 (Malgorn – Ouessant). Plein, tr. « Réaz /Rẹaz/ »

(2) Ex-æquo.

(1909) ADBr 413 (Malgorn – Ouessant). Ex-æquo, tr. « Rac’h ». ●(1927) GERI.Ern 495. rac’h adj., tr. «Ex-æquo, à égale distance du but, aux jeux d’enfants.» ●(1931) VALL 281b. Ex-aequo, tr. «rac’h Ouess[ant].»

II. Adv.

(1) Tout.

(1710) IN I 285. rac'h eus ar re, ma ho pez conversation ganto. ●(1744) L'Arm 386a. Tout, te, tr. «Rah

(1849) LLB 1022. Lein é rah er sehier, lein é rah er resteu. ●(1861) BSJ 79. rah ou zreu (…) Rah er guéris. ●(1899) HZB 10. Kaïn a oe milliget, ha raz e vugale gantan.

(1913) AVIE 64. Hag hennen e ziléz rah. ●(1929) MKRN 21. rac'h an hent, tr. «toute la route.»

(2) Complètement.

(1849) LLB 242. gusket rah a nehué.

(3) Kentañ razh, da gentañ razh : d'abord.

(1843) LZBg 1 blezad-2l lodenn 54. péhani e glasquas er gounit a guetan rah dré gaër. ●(1849) LLB 1635. De getan rah, choejet ul liorh a kosté. ●(1861) BSJ 60. en dud hum laqueit queta-rah de gonz ag er miracl. ●103. Clasquet a gueta-rah ranteleah en nean.

(1905) IMJK 85. Ketan rah hum zalhet hui-memb é peah. ●86. Hou peet enta soursi ahanoh-hui hous-unan de gentan rah. ●(1929) FHAB Meurzh 84. en tachad splanna eus an ti ha da genta ras, portred an Aotrou Doue.

(4) Ha razh : et autres, (y) compris.

(1912) BUEV 70. gulé ha rah. ●(1919) BSUF 20. Perpet é kouské dillad ha rah.

(5) Razh a-grenn : complètement.

(1934) MAAZ 15. doh en debrein rah agren.

(6) [après un adv., adj.]

(1861) BELeu 88. Quement-cé e zou er goahan rah ag an anjulieu. ●(1861) BSJ 60. Inou é chomé Jesus el liessan-rah.

(7) [après un pron. pers.]

(1861) BSJ 66. ahui rah Pharisianed.

(8) Razh-tout-razh : complètement.

(1932) BRTG 100. Chouch oh rah tout rah ?

(9) Ha me 'oar petra razh : et que sais-je encore.

(1941) DIHU 357/233. bouisteu obus, peudr a bakadeu, hoarnaj ha me oui petra rah.

(10) Tout-pizh-razh : complètement.

(1936) IVGA 61. me 'baeo tout-piz-rac'h en eun taol. ●(1947) YNVL 118. Me 'n em vago gant va c'hafe, ma n'hen roit ket tout-pizh-rac'h d'an estren…

(11) Selaou beg ha razh ouzh ub. : boire les paroles de qqn.

(1966) LIMO 07 octobre. Guir é lared penaos ma vezé gueharal cheleuet «beg a rah» doh er predegerion.

(12) Holl-razh-ribus : sans exception.

(1869) FHB 215/43b. digan Doue e teu deom pep tra, ar boued, an dour, ar gwin, kemment a efom, an dillad a wiskom, oll rac'h ribiz.

(13) Tout-ha-razh : de tout.

(1931) DIHU 245/355. «Tout ha rah» e gavér ebarh. Sotoni ha strafuill. Treu mat tré, ha treu «fal kenan».

(14) Razh-ha-razh : ex-æquo.

(1909) ADBr 413 (Malgorn – Ouessant). Rac’h-ha-rac’h. Ce mot est surtout employé par les enfants dans leurs jeux pour dire que deux adversaires sont à égale distance du but.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...