v.
I. V. tr. d.
A.
(1) Élever.
●(1970) GSBG 14. (Groe) magiñ, tr. «nourrir, élever (des enfants, des animaux.»
(2) Nourrir.
●(1575) M 222. bezaff re goac maguet, tr. «être trop délicatement nourris.» ●(1576) Cath p. 19. gant ma saluer iesus-christ dre e aelez ez ouff bezet maguet, tr. «mon sauveur Jésus-Christ m'a nourri par ses anges.» ●(1612) Cnf 41b. Nep à macq en è ty chacc. ●(1633) Nom 34b. Porcus colluuiaris : porceau nourry de laueure des escuëlles, ou d'amas d'ordures ; ouch maguet gant guelyen, ha gant faillançcou.
●(1659) SCger 84a. nourrir, tr. «maga.» ●157b. maga pe mezur, p. maguet, tr. «nourir.» ●(c.1680) NG 1809. Namait seih blé ne uo maguet. ●(1790) PEdenneu 209. maguein chass.
●(1821) SST 148. A obliget u er vugalé de vaguein (…) hou zut ? ●(1889) ISV 411. Ne zemezin ket evit n'am bo na greg na bugale da vaga.
●(1909) KTLR 107. maga hor bugale.
(3) Hanter vagañ =
●(1874) FHB 474/29b. he gorf ne anter vage ket soken couls lavaret.
(4) absol. Allaiter.
●(1904) ARPA 266. Maleur d'ar merc'hed a zougo ha d'ar re a vago en deveziou-ze ! ●(1907) AVKA 256. Maleur d'ar groage a vo o vaga pe war gaout bugel ! ●(1915) HBPR 206. Ar re a oa o vaga a zouge o magadennou var ho breac'h.
(5) absol. Être nourrissant.
●(c.1718) M 325/422) (N 1/31 - O 32/70 - P 71/219 - Q 220/242 - R 242/426) (S 1/138 - T 149/251 - U/V/W 252/343 - Y 343/344 - Z 344/345)">CHal.ms iii. nourrissant, voila qui est bien nourrissant, tr. «chetu ur boet endés cals a substanç, chetu a vagu' er hat.»
(6) par ext. s’occuper de qqun devenu trop vieux ou atteint d’incapacité.
●(1790) MG 160. mem bugalé em magou a pe vein coh.
●(1915) HBPR 139. Egile all, ezom d'ezhan, var he venou, da vaga he dad.
B. Cultiver (des arbres fruitiers).
●(1936) BREI 457/3a. En hon bro, e c'hallfe beza maget kalz muioc'h a frouez evit na ve.
C. sens fig.
(1) =
●(1922) FHAB Mezheven 188. e c'hellomp maga, lemma ha pinvidikat ar sperejou. ●(1923) FHAB Meurzh 117. peadra da vaga o spered.
(2) = kaout.
●(1928) SAKO 25. Eur c'horf ken dismeg ha hennez, ha dleout a ra magan kement-se a ezommou ?
(3) Magañ karantez, kasoni, kounnar... : ressentir, nourrir, couver de la haine, de la colère...
●(1907) PERS 255. Maga a rea en he c'halon eur gasoni bero a eneb ar veleyen. ●(1911) BUAZperrot 426. Ar plac'h fall (…) a vagas kasoni ouz ar zant. ●(1926) FHAB Mezheven 235. Ar gounnar a vagent a greskas kement... ●(1939) MGGD 51. da vaga kasoni. ●(1948) KROB 9/2. Ar paour ne vag, re alies, nemet kasoni ha youl-dispac'h enep ar pinvidig.
(4) Magañ soñjoù : réfléchir.
●(1936) IVGA 53. Hag en ur vont-dont (...) e vagas an Ao. Kerdraoñ e soñjou betek taol an Añjelus.
(5) =
●(1926) FHAB Genver 34. Lannuon, eur gêr goz evel Gwengamp (...) hag a vag, marteze, ar gwellan brezoneg a gomzer en eskopti.
(6) =
●(1855) BDE 778. hemb maguein-clem.
II. V. pron. réfl.
(1) En em vagañ : se nourrir, s'alimenter.
●(18--) SAQ II 44. n'eo ket e tidalvezi, – e chomm dilabour, – en em vagin, e vagin va greg ha bugale.
●(1900) MSJO 71. ma ne gav pe a dra d'en em vaga. ●(1906) KPSA 85. an oll draou krouet o deuz izoum d'en em vaga evit choum beo. ●(1907) BSPD I 39. N'hum n'éhansé ket get petra en devehé hum vaget hag hum husket.
(2) En em vagañ eus, gant : se nourrir de.
●(1869) SAG 82. e leac'h enem vaga, edoare ar guenan, euz a fleuraziou. ●(1874) FHB 513/341b. oc'h en em vaga gant pesked crogennog a gave var an aod.
►Paradigme
prétérit
S3 magjod
●(1575) M 943. Penaux en boetesot, nac en macqsot noter, tr. « Comment tu le nourris et le sustentas, notoirement. »