Devri

mab

mab

m. –ed, –où, mibion. Cf. ab

I.

A.

(1) « Fils de » dans les anciennes généalogies.

(1069) Cqlé p. 189 (Cartula Loc Deui). Hi vero quorum nomina in hac carta notari precepi hujus negotii testes affuerunt : / Houel comes et uxor ejus Hadeuis, / Kadou mab David, / Killae mab Guffred, / Saliou mab Gulchuenn, / Guenn mab Gualch, / Lancelin mab Buduoere, / Derian mab Tanki, / Kadoret mab Huelin, / Euen mab Edern, / Jungumarch mab Gurgauael, / Rudalt et Loeshuarn filii Altfret, / Cadiou citharista, / Benedictus abbas, / Jungomarius abbas, / Justus monachus, / Riuuallon monachus, / Tanki monachus, / Perenesius monachus, / Trehanton monachus. (ici mab était sans doute prononcé /vab/, cf. ab).

(2) Fils.

(c.1350) Io ms latin 14355 f°399r°. Iuonet omnes so map mat ha quar. tr. Herve Bihan « Ivonet Omnès est un fils bon et aimant. » ●(1456) Credo 4-5. 4-5 Hac in Ihesucrist emap quer hon / autrou vnan asaluer, tr. «Et en Jésus-Christ son fils chéri, / notre seigneur unique et (notre) sauveur.» ●(1472) Js ms latin BNF 1294 f°198. Gruet eu tom hep chom an comun goude dilun an suzun guen. / breman ez guellet guelet scler na gueu quet ter map an spernenn. tr. « Le commun (des saints) a été fait vivement, sans s’arrêter, après le lundi de la semaine blanche (des Rogations) ; / Maintenant vous pouvez voir clairement si le fils de l’Épine n’est pas expéditif. » ●(1499) Ca 131b. Map. g. filz. ●(1530) Pm 178a (Tremenuan). An map se manc quet ne vihe, tr. «Ce fils ne serait pas estropié.» ●245a (Mab Den). Ma map labour flour ez tourel, tr. «Mon fils, travaille bien dans ta tour.» ●(1580) G 409. Her mylyguet eu map na crap en e apoe, tr. «Car il est maudit, le fils qui ne s’attache pas à son appui.»

(1659) SCger 57b. fils, tr. «map p. mibien.» ●158a. map p. mibien, tr. «enfant.» ●(1790) MG 85. En eil a vabèt en dén-ze. ●(1792) BD 3263. Mibien da lans argrouc, tr. «fils du gibier de potence.» ●(17--) TE 17. er hohan meid unan ag é vabèt. ●(17--) FG II 20. ar mabou ar gounnar hon lez intanvezet oll.

(1878) EKG ii 226. pevar map hag eur verc’h.

(1907) PERS 186. he zaou vab.

(1900) KEBR 6. Ar mipien, tr. « Les fils ». ●(1907) PERS 186. he zaou vab.

(3) Mab a di/a diegezh : fils de famille.

(1732) GReg 396b. Fils de famille, tr. « Map a dyéguez vad »

(18--) SAQ i 189. Gueach all mab a di, karet, enoret…

B.

(1) Enfant, jeune garçon.

(1650) Nlou 311. Neuse Herod an assotet, / A gourchemennas ez lazset, / Hep credancc, an Inocantet, / An mibien glan neuez ganet, tr. «Alors Hérode, l’imbécile, / ordonna que l’on tuât / perfidement les innocents, / les purs garçons nouveau-nés.»

(c.1680) NG 352. Lahou en ol mabet.

(2) Mab prodig : enfant prodigue.

(1732) GReg 758a. L’enfant prodigue, tr. « Ar map prodicq »

(3) Mab foran : fils prodigue.

(1900) KEBR 7. Distro ar mab foran, tr. « Le retour du prodigue ».

(4) Mab unik : fils unique.

(1612) Cnf p. 189 f°95r°. Iesus Christ map vniq da Doué.

(5) Mab unganet : fils unique.

(1974) BAHE 80/29b. an Aotroù Doue o reiñ dimp e Vab-Unganet e mister Betlehem.

C. Homme, quelqu’un, un gars.

(1732) GReg 280a. C’est un déterminé, tr. « ur map eo ne’n deus aoun a nep tra all » ●415a. Quel fin drole !, tr. « finâ map ! » ●444a. C’est un futé, tr. « finâ map. soutilâ map » ●560a. La bonne lame ! la fine personne, tr. « finâ map ! » ●737b. C’est un bon politique, tr. « ur map soubl, mar boa biscoaz »

II. (religion)

(1) Ar Mabig Jezuz : l’enfant Jésus.

(1869) FHB 257/379a. ar mabik Jesus en he gavel.

(1900) MSJO 168. lienach ar Mabik Jesus. ●(1907) PERS 221. pa zouge ar mabik Jesus. ●(1911) BUAZperrot 80. Mari (...) a gemeras ar preder kenta gant ar mabik Jezuz.

(2) Mibien an deñvalijenn : les mécréants.

(1929) FHAB Ebrel 130. fallagriez mibien an denvalijenn ne deuio birviken a benn da lakaat mibien ar sklerijenn da fallgaloni.

(3) Mibien ar sklêrijenn : les fidèles.

(1929) FHAB Ebrel 130. fallagriez mibien an denvalijenn ne deuio birviken a benn da lakaat mibien ar sklerijenn da fallgaloni.

(4) Mab an den : le fils de l’homme (Jésus).

(1824) BAM 343. Map Doue a so en em c’hret map an den.

(5) Fils de Dieu (?).

(14--) Jer.ms 129. Breman dram le me re dyt / Quezquement map so en abyt / Adal Egyt bede Occydent, tr. « Maintenant, sur mon serment, je te donne / Tout homme qui est en vêtement (? religieux), / Depuis l’Egypte jusqu’à l’Occident »

III. (insulte)

(1) Mab ar c’hagn / mab gagn : fils de charogne.

(1732) GReg 154a. map-caign, tr. « puant, pourri, qui est une injure ».

(1850) MOY 180. Mab ar c’hagn Hebrean ! ●(1850) JAC 27. strángouillomp diouc’h-tu an tam mab-cagn flatter. ●(1868) KTB.ms 14 p 4. Well ’vije ganen beza kollet daou c’hant skoed, mab ar c’hagn ! ●(1884) FHB 11/87b. Mab ar c’haign ! lavar ivez d'as kenseurted (...) dilezel gant-hi ho arc’hant.

(1909) BOBL 30 janvier 214/2e. Ro peoc’h, mabkagn diot. ●(1943) SAV 29/30. Piou’ta, mab ar c’hagn, en deus poaniet ar bugel-mañ gant eur gomz

(2) Mab ar c’hast / mab gast : fils de putain.

(c.1500) Cb [map]. ga. filz de putain. b. map an gast. ●(1580) G 654. Cae comps da nep azcar dyssaffar map a hast, tr. «Va, parle à qui t’aime, sans bruit, fils de ribaude !»

(1659) SCger 13a. bastard, tr. «map gast.» ●(1783) BV 769. map ar gast ebrean pedra a res te asse. ●(17--) BMa 187. Ar map cast en deus ma sromplet, tr. «Le fils de putain m’a trompé.» ●799. Tech am fas map cast dislivet, tr. «Hors de ma vue, fils de putain pâlot !» ●1175. La var din map cast assotet, tr. «Dites-moi, fils de putain stupide.» ●1186. ar map cast filouter sé, tr. «Ce fils de putain filou !» ●1497. Guenin eman ar born map cast loué, tr. «Moi, j’ai l’as, fils de putain nigaud.» ●(17--) EN 1124. da laquad en genou ar mab cast peisand, tr. «pour mettre dans la bouche du fils de putain de paysan.» ●(17--) FG II 26. tao mab cast balbouesennek. ●(17--) TG 1238. Penos, coquinet fal, mabo gast didalve, / Mar chomet dirazon, me am bo ho pue.

(1924) BILZbubr 46/1091. Mab gast ! ginaouek ! eme an Touz da Vilzig, teuler er mor mab an ôtrou ! ●1124. Mab gast ! Bastard fall a zo ac'hanout ! amprevan ! ●(1936) IVGA 212. abalamour da c’haou eur mabgast pluenner.

(3) Mab garn : fils de charogne.

(1970) BHAF 243. Ya, mab garn, ez a da gousta ker d’ez ler...

(4) Mab an diaoul : fils du diable.

(1499) Ca 46a. g. filz de contradition et du dyable. b. map an dyaoul.

(5) Mab ar foeltr : fils de la foudre.

(1869) KTB.ms 14 p 137. Pelec’h ez-te gant ma rozel, mab ar foeltr ?

(6) Mab dinatur : fils dénaturé.

(1732) GReg 266a. Fils dénaturé, tr. « Map dinatur »

IV. Mab divadez : enfant/fils non baptisé (surnom du diable).

(1612) Cnf p. 83 f°42r°. Nep ho deues clasquet caffout, pé à fell dezo clasq. vn Dyaoul familier, autramant hãnet heruez an lãgaig eues an pobl, map dyuadez à pech maruelamant.

V. Mab ar bed : mondain.

(1732) GReg 634b. Mondain, tr. « map an bed »

VI.

A.

(1) Ur mab fin evel ar seiz : un esprit délié.

(1732) GReg 261b. Un esprit delié, tr. « ur map fin evel ar seyz ».

(2) Mab e dad eo Kadiou (nemet e vamm a lavare gaou) : tel père, tel fils ; c’est le fils de son père.

(1732) GReg 775b. Ce garçon chasse de race, tr. « Map e dad eo cadiou. dioud e vouëñ ê ra » ●909a. Tel pere, tel fils, tr. « map e dad eo cadyou, nemed e vamm a lavarégaou »

(3) Hevelep tad, hevelep mab : tel père, tel fils.

(1732) GReg 909a. Tel pere, tel fils, tr. « Hevelep tad, hevelep map »

(4) Mab diouzh tad : tel père, tel fils.

(1732) GReg 909a. Tel pere, tel fils, tr. « map diouc’h tad »

B.

(1) Bezañ laosket un tamm brav eus e yod gant ar Mabig Jezuz : voir yod.

(2) Bezañ laosket an hanter eus e vrenn gant ar Mabig Jezuz : voir brenn.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...