Devri

kuzh .2

kuzh .2

m., adv. & prép. –ioù,

I. M.

(1) Cachette.

(1499) Ca 53b. g. celement. b. cuz.

(1732) GReg 128a. Cache, une cache, tr. «Cuz. p. cuzyou. Van[netois] Cuh. p. cuheü.» ●(17--) FG II 18. Eus va c'hus e velis an oll moumouneres a rejoc'h.

(1847) FVR 289. daou labourer all a zo paket enn eur c'huz. ●(1877) EKG I 42. Ar manac'h a ieaz enn he guz. ●214. kredi a ran e vank d'ezhan meur a dra enn he guz. ●(1889) SFA 221. el leac'h ma rea ar bleiz he guz. ●(18--) KTB.ms 14 p 52. kuzo leun a aour hag a berlez.

(1902) PIGO I 142. an alar ar zizoloas ar c'huz. ●(1921) GRSA 296. Kaer en des klask, ne gav kuh erbet.

(2) par méton. Réserve, provision.

(1879) ERNsup 160. kûch, réserve, provision : ari 'm eus dèbet ma c'hûch, j'ai à peu près fini ma réserve (de pommes), petit Trég[uier].

(3) =

(1879) ERNsup 160. kûch, action de garder, petit Trég[uier].

(4) =

(1879) ERNsup 160. kûch, ce que l'on garde, petit Trég[uier].

(5) Avaloù kuzh : pommes de garde.

(1879) ERNsup 160. avalo kûch, des pommes de garde, petit Trég[uier].

II. [en locution]

(1) Klask kuzh : chercher un endroit pour se cacher.

(1878) EKG II 59. da glask kuz etouez al lann.

(1927) FHAB Meurzh 50a-b. Divezatoc'h e rank mont pell eus ar vourc'h da glask kuz.

(2) Kavout kuzh : trouver une planque.

(1878) EKG II 185. kerkouls ha mar gouie kaout kuz d'ar a zistroe euz a Vro-Zaoz d'ho bro.

(3) Reiñ kuzh : cacher (qqn).

(1878) EKG II 226. difennet d'an oll rei kuz ha golo d'ezho.

(4) Mont da guzh : se coucher (en plt du soleil).

(1849) LLB 557. [en heol] Hag a pen da de guh.

(1908) PIGO II 172. An heol oa et da guz.

III. Adv.

A.

(1) E-kuzh : en cachette.

(1846) BAZ 17. ar c'hrouadur a zisclerias deza, e kuz, ar c'hoant en doa da servicha Doue.

(2) Chom e-kuzh : rester caché.

(1878) EKG II 6. Me a jomo e kuz aman hag ahount.

B. Loc. adv.

(1) Dindan guzh : en cachette, clandestiment, dans la clandestinité.

(1868) KMM 146. pa edo ministret Jesus-Christ dindan guz.

(1906) KANngalon Genver 5. ma ne rankont ket dioc'htu mont dindan guz. ●(1906) KANngalon C'hwevrer 35. kalz euz he genvreudeur beleien a iea dindan guz. ●(1906) KANNgwital 40/319-320. Tud hag en em zastum dindan guz evit ober brezel d'ar relijion. ●(1921) PGAZ 47. Epad m'edont dindan guz. ●(1929) FHAB C'hwevrer 75. hag e rankas beva, dindan guz, en e barrez. ●463. chomet, dindan guz, e Breiz. ●(1938) FHAB Genver 5. hag ar re all a ranke chom dindan guz.

(2) A-zindan-guzh : clandestinement.

(1877) EKG I 35. pe gemeret an tec'h, pe mont azindan guz. ●46. red eo d'ehoc'h chomm azindan guz. ●85. D'ho diouall oa chommet ive, evel enn hor bro-ni, azindan guz, beleien ha n'o doa ket aoun rag ar maro. ●(1878) EKG II 169. chom a c'hellaz a-zindan guz.

(1915) HBPR 220. Hag ar veleien a rankas, a nevez, mond a zindan guz.

(3) Diwar guzh : secrètement.

(1893) IAI 196. sila bilim divar guz e kalonigou tener an aotrouned bian.

(4) Etre kuzh ha muz = e kuzulik.

(1980) VLTH 71. Sell 'ta, emezañ, etre kuzh ha muz, ken diasur-se eo eta hentoù Breizh ? ●82. Eus ar c'hentañ, va niz ! eme Rieg etre kuzh ha muz da Raoul.

(5) Dre guzh : clandestinement, en cachette.

(1792) HS 110. Unn noss, dré güh, David e zass.

(1878) EKG II 59-60 mont a reaz dre guz d'an Atil-Vraz.

(1906) FHAB Gwengolo/Here 351. pe'n em zestument dre guz evit antella ho aferiou. ●(1907) PERS 20. d'an oferen lavaret dre guz. ●(1913) AVIE 337. un disipl e oé de Jézus, mes dré guh.

IV. Prép.

A. E-kuzh : en cachette.

(1659) SCger 18b. en cachette, tr. «e cuz.» ●(1732) GReg 128b. En cachette, tr. «E-cuz. Van[netois] é-cuh

B. Loc. prép.

(1) E-kuzh da : en cachette de.

(c.1718) CHal.ms i. en cachette a L'Insçu de Ian, tr. «é cuh de Iahan.»

►[form. conju. 1]

S1 e-kuzh din

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] de moi, tr. «e cuh din

S2 e-kuzh dit

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] de toy, tr. «e cuh dit

S3m e-kuzh dezhañ

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] de lui, tr. «e cuh dehou

(1911) BUAZperrot 306. o labourat e kuz d'ezan.

S3f e-kuzh dezhi

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] d'elle, tr. «e cuh dehi

P1 e-kuzh dimp

P2 e-kuzh deoc'h

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] de uous, tr. «e cuh dech

(1849) LLBg vi 50-51. Hou mab e hias un dé, é kuh d'oh, de gleuet / En doktored ag el lezen.

P3 e-kuzh dezho

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] d'eus, tr. «e cuh dehé

(2) Dre-guzh ouzh : en cachette de.

(c.1718) CHal.ms i. en cachette a L'Insçu de Ian, tr. «dre guh doh Iahan.»

►[form. conju. 2]

S1 dre-guzh ouzhin

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] de moi, tr. «dre guh dohin

S2 dre-guzh ouzhit

S3m dre-guzh outañ

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] de lui, tr. «dré guh doh tou

S3f dre-guzh outi

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] d'elle, tr. «dre guh doh ti

P1 dre-guzh ouzhimp

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] de nous, tr. «dre guh dohimp

P2 dre-guzh ouzhoc'h

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] de uous, tr. «dre guh doh ech

P3 dre-guzh outo

(c.1718) CHal.ms i. [en cachette] d'eus, tr. «dré guh dohté

V. Mont da gêrguzh : voir Kêr-.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...