m., adj., adv., prép. & conj.
I. M. Ce qui est juste.
●(1576) H 7. an iust dan buhez ha ioaz eternel, tr. « the just to the life and joy eternal.
II. Adj.
(1) Juste.
●(1530) Pm 267. Rac iust eu sustarnn an barner, tr. «Car juste est (?) la sentence (?) du juge.»
●(1727) HB 424. Etouez ar re just ha jurdic. ●(1787) BI 19. beneguet vou leignè er-ré juste.
●(1846) DGG 70. ar re just. ●(1894) BUZmornik 198. eunn den just.
(2) Juste (au sens da « pas assez »).
●(1988) PERU 27. ne blije ket dezhañ klevout kontañ e oa just ar boued chatal e Glizarc’hant.
(3) Lavarout amploc'h eget justoc'h : raconter, dire plus que moins ; exagérer.
●(1907) AVKA 296. Jesus a c'halle koulskoude respont penaoz laret ampoc'h evid justoc'h deus e nerz n'eo ket digare awalc'h evid galvel eun den dirak ar barner. ●333. En tu ar Sav-Heol ema ar c'hiz ganthe da displega ho sonj gan komzo ampoc'h 'vid justoc'h. ●(1913) KZVr 29 - 21/09/13. laret amploc'h 'vit justoc'h, tr. «dire plus que moins.» ●(1962) TDBP II 16. An dud a lavar ive amploh evid justoh, tr. «les gens en disent (racontent) aussi plus que moins (ils exagèrent.»
(4) Attr. Just eo : il est juste que.
●(1835) AMV 52. ha just eo e rofac'h dezan ho calon antier. ●(1872) DJL 38. just eo bet did beza tiet.
III. Adv.
A. Précisément.
●(1659) SCger 96a. precipitation, tr. «iust.»
B. Loc. adv.
(1) D'ar just : au juste.
●(1752) BS 784. Ne ouzer ket d'ar just e oad.
●(1900) MSJO 109. N'ouzer ket d'ar just. ●(1909) FHAB C'hwevrer 57. ne ouzon ket d'ar just pe oad o deus. ●(1911) RIBR 70. ne ouie ket, avat, d'ar just, petra glaske Kled. ●(1923) AAKE 42. Ne ouezan ket d'ar just e pelec'h eman ar vro-ze. ●51. n'oun ket gwest da lenn ar bloaz d'ar just.
(2) Da just : au juste.
●(1910) MBJL 6. Mes n'ouzer. (...) penôs ha pegoulz da just e teuas Breiz d'anaveout ar fe gristen
(3) Evel-just : comme de juste, bien sûr, bien entendu.
●(1893) IAI 206. Pii c'hweac'h, evel just, a dorras ar chismatikerez-ze.
●(1964) KTMR 18. Ha Pipi da adhoulenn e bañsion, eveljust.
(4) Just a-walc'h : justement.
●(1913) BUKE 15. Justerhoalh, aveit parrat ne arriùehé en dra-sé geté. ●(1925) IZID 10. Chetu, just erhoalh, er mestr !
(5) Just-ha-just : très exactement.
●(1893) IAI 201. roudennet en deuz just ha just petra zo pec'hed bian pe bec'hed bras.
IV.
(1) Loc. prép. Just evel : comme.
●(1932) BRTG 113. Ne vein ket mé, justel paud aral, én arvar a gavet me zreu.
(2) Loc. conj. Just ma : juste au moment où.
●(1938) DIHU 329/176. Just ma tihan monet d'en overen.
V.
(1) Bezañ re just e votoù : voir botoù.
(2) Amploc'h eget justoc'h : voir ampl.