Devri

ifern

ifern

m. & interj. –ioù

I.

(1) Enfer.

(1499) Ca 7b. Anauon an iffernn. g. ames denfer. ●14b. Auonn ann iffern. g. fleuue denfer. ●84b. g. flame infernal. b. flam ann iffern. ●(1575) M 1433. Dren yffern an trugar, tr. «Par l'enfer impitoyable.»

(1659) SCger 155a. infern, tr. «enfer.» ●(c.1680) NG 621-622. Caluin, Luter, / Zo in iffern breman. ●874. danet in infernieu. ●1131-1132. En iffernë zo vn ty, / Don didan en douar. ●(1688) DOctrinal 140/10. Adiu eta, adiu, va tat. / Mont à ra d'an tan gant hunat, / En Infern é vizin cernet, / Bemdez, bemnos, da veza losquet, / An drouc-speret am goall tretto, / Quicq ha croc'hen em dispenno. ●(1732) GReg 342a. Enfer, le lieu des Diables & des damnez, tr. «An ifern. an ivern.» ●(1790) Ismar 21. Ul lod-vad a nehai en dès méritet mil-gùéh en ihuern.

(1821) SST iii. Digor u goug en ihuern. 25. En inhuern, ha partout dré er bet. ●(1840) EBB 6. dène diole ac ène ihuerne, tr. « au prince des enfers ». ●(1878) EKG II 103. eun ifarn, tan ennhan da zevi an dud. ●(18--) SAQ I 144. stok deuz dor an ifern. ●(18--) SAQ I 250. Eur penn euz ar groaz-se a stouf ginou an ifern.

(1911) SKRS II 257. Kentoc'h, he di a ioa siouaz ! evel porched an ifern.

►[au plur.] An ifernioù/ifernoù : les enfers.

(1732) GReg 342b. Les enfers ou descendit Notre Seigneur, tr. «An Jvernou

(1900) MSJO 118. var an douar hag en iferniou. ●(1963) EGRH II 116. ifernioù pl., tr. « enfers. »

(2) (ancienne croyance celtique) An ifern yen : l’enfer froid.

(1530) J 89b. A creis cistern ann ifern yen, tr. « Je sort du puits de l'enfer de glace. » ●(1557) B I 355. Dyaoullou bras vil ha bilen / En creis sistern ann iffernn yen, tr. «De grands démons hideux et repoussants ; au fond de l'abîme de l'enfer glacé.» ●(1650) Nlou 364. Mont dan citern an ifernien, tr. « aller à la citerne de l'enfer froid. »

(c.1680) NG 1101. Beruet in iffernë iain. ●(1792) BD 3465. ehay neuse dan yfern yen, tr. « il ira alors dans l'enfer froid. »

(3) Un ifern a zen : un homme infernal, insupportable.

(1872) ROU 71. Un homme infernal, tr. «un ifern a zen.»

(4) Spered an ifern : surnom du diable.

(1880) SAB 176. insed gant spered an ifern.

(5) Priñs an ifern : surnom du diable.

(1880) SAB 78. levezon prins an ifern.

II. [en apposition]

(1) Infernal, diabolique.

(18--) SAQ II 276. eur zounj ifern.

(1905) KANngalon Genver 293. kement a skridou ifern. ●(1905) KANngalon Du 535. ober eun hevelep labour ifern ! ●(1906) KANngalon Genver 3. an emgleo ifern-se. ●(1906) FHAB Mae/Mezheven 276. pa deuas dezho eur sonj ifern. ●(1911) BUAZperrot 675. ar marc'had ifern m'edo he gwaz o vennout ober. ●(1915) HBPR 86. e penn Expilly e teuaz eur zonj ifern. ●(1916) KANNlandunvez 60/431. Etre al labour sul hag al labour ifern, n’euz kemm ebet. ●(1935) LZBl Du/Kerzu 285. eul lorc'h ifern ennan.

(2) Infernal.

(1907) DRSP 56. Kaout an tu da derri e benn ifern outan. ●(1938) FHAB Mezheven 147. teodou ifern. ●(1943) FHAB Gwengolo/Here 341. d'o dispenn gant o zeod ifern. ●(1963) LLMM 99/262. hag aner e veze d’an douraerien loeniñ evit stourm ouzh ar fornigell ifern-se.

III. [empl. comme adv.] Diaboliquement.

(1938) FHAB Genver 4. C'hoarzin ifern a reas eta ar re-man.

IV. Loc. interj.

(1) Mil diaoul an ifern ! : mille diables de l'enfer !

(1911) KKAF 63. Mil diaoul an ifern ! Kredi a ran awalc'h em euz evet eur banne start a win, deac'h da noz, gant va mignouned.

(2) [terme qui renforce les insultes] Gast an ifern : putain de l'enfer.

(18--) KTB.ms 14 p 273. It gant ar foeltr, gast ann ifern !

(3) Kef-ifern / kef an ifern : brandon d'enfer.

(17--) EN 2341. Manqued oud, quef jfern, tr. «Tu as manqué, tison d'enfer.» ●2790. tosta[e]d quef ifern, tr. «approchez tison d'enfer.»

(1868) KTB.ms 14 p 5. mab an Diaoul, kef an ifern ! ●(1868) KTB.ms 14 p 256. Ann amieges, kef an ifern se. (...) ann amieges kef-ifern.

V.

(1) Kas e kannad da gaout holl diaouloù an ifern : voir kannad.

(2) Kas da foar an ifern : voir foar.

(3) Kras evel oaled an ifern : voir oaled.

(4) Treiñ ar ber en ifern : voir ber.

VI. N. de l. Ifern Plougoñv : L’Enfer de Plogoff (Plogoff).

(1914) ARVG mae 72. Beg ar Raz, hanvet ive Kap Sizun, goue ha garw evel Ifern Plogo, ha Bae an Anaon a zo en daou du d'ean.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...