Devri

gwrizienn

gwrizienn

f. –où, gwrizioù, gwriziad

I. (botanique)

(1) Racine.

(1464) Cms (d’après GMB 296). Gruyzyenn, racine. ●(1499) Ca 101b. Gruyzyenn. g. racine. ●racine de choul. g. gruyzyenn caul. ●(1521) Cc. Gruyzienn. ga. racine. ●(1633) Nom 77a-b. Fibræ, capillamenta : filets des racines : an pillou á vez voar drόn grizyou. ●77b. Bulbus : racine ronde : grizyen round. ●96b. Stirps : racine d'arbre, ou d'herbe, ou ce qui en sort : grizyen guezen pe lousaouen. ●99a. Radix : racine : grizyen.

(1659) SCger 100b. racine, tr. «grizien.» ●152a. grizien, tr. «racine.» ●(1732) GReg 776a. Racine, partie terrestre de la plante, tr. «Grizyenn. p. grizyenou, grizyou. hors de leon : gryenn. p. gryennou, gryou. gruyenn. p. gruyennou, gruyou. Van[netois] grouyenn. gouryen. pp. grouyad, gouryad.»

(1847) MDM 298. ma vije atretenet mad ar steriou (…) ma vije lamed ar (…) c'hrichennou.

(1907) AVKA 104. evel nan evoa ket a wreio. ●245. ar wec'hen figez, dizec'het beteg en he greio. ●(1934) BRUS 262. Une racine, tr. «ur hrouien, pl. grouiad. ur ourien, pl. gouriad.» ●(1935) BREI 432/4b. An derven (…) a glask he boued en douar gant he gwriaou dôn ha niverus.

(2) Mamm-wrizienn : racine principale.

(1866) FHB 62/80a. dreist oll ar vam-c'hrizien, a ia eünoc'h ha dounoc'h en douar.

(3) Souche.

(1870) MBR 2. eur c'hrisienn zero, tr. «une souche de chêne.»

(4) (phycologie) Crampon de laminaire.

(1968) NOGO 221. Laminaria digitata. kriʃen (pour krizien), «racines», les crampons à Kellerdud en Plouguerneau (L 18).

II. (anatomie)

(1) (en plt des dents) Racine.

(1972) BAHE 75/36. Ur mell kist a oa peg ouzh unan eus ar gwrizioù [an dant]...

(2) (en plt des cheveux) Racine.

(1942) DHKN 64. a pe douchas é vizied doh hé ré, é rein he fakadeu dehi, é kleuas un hirisaden é redek drézi adal bizied hé zreid bet gourien hé blèu.

III. sens fig.

(1) Racine.

(1821) SST 74. Dré me hou dès hoah ur ourdien a vuhé. ●(1821) SST.ab viii. gourdien ag en deuzec tribu a Israël.

(1907) AVKA 13. Oll ac'h ent da lakât ho hano elec'h ma oa ar wreien anhe.

(2) Cause.

(1790) Ismar 126. Honnéh-è er ourièn ag en dirangemand én tiegueaheu.

(3) (argot des tailleurs vannetais) Gwrizienn voan : bouillie d'avoine.

(1932) BRTG 77. Girieu ag el «langaj kemenér» gourien voén = ioud kerh.

(4) (linguistique) Racine, radical (d'un mot).

(1926) CBOU 5/67. gwrizienn ar geriou.

(5) (famille) Degré de parenté.

(1612) Cnf 40a. ho querent, pé ho quareset, en quentaff, eil, tredé, ha peuaré degrez, pé grizyen (…) gant querent pé quareset do priedou pé do graguez, bedé an peuaré lignez (pé grezyen mar deo guell gueneoch).

IV. Ober gwrizioù : prendre racine.

(1908) KMAF 41 E. Crocq. N'eo ket re abred : Great e oa va zonj ganin e vije chommet aze da ober gwriziou e-barz al leur-zi !

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...