Devri

gwentl

gwentl

m. –où (pathologie)

I.

(1) Tranchées, douleurs ventrales.

(1633) Nom 272a. Dysentericus : qui a trenchées de ventre auec flux de sang : vnan en deus guentl ha tranchesoun gant flus goat.

(1659) SCger 27b. colique, tr. «guentr er c'horff.» ●120b. tranchée de ventre, tr. «guentr.» ●152b. guentlou, tr. «tranchées.» ●(1732) GReg 937b. Tranchées, maladie de l'intestin, tr. «Güentl.» ●(1752) PEll 398. Gwentr, Pluriel Gwentreou, Toutes sortes de douleurs violentes que nous sentons dans les intestins, tranchées. ●(1790) MG 237. er gùendr, er holiq, er pistigueadur.

(1857) CBF 108. Va ebeulez vloaz a zo ar gwentr gant-hi, tr. «Ma pouliche d'un an a des tranchées.» ●(1847) FVR 226. evel â en divije gwentr, tr. «comme s'il avait des tranchées.»

(2) Goutte.

(1499) Ca 17a. cest goutte vne maladie. b. guentl.

(1659) SCger 152b. guentr, tr. «douleur de nerfs.» ●(1744) L'Arm 175b. Goute, maladie, tr. «Guenndre : gouteu. m.»

(1804) RPF 132. torret guet er guendre, broudet guet er pistigueadur, trouhet guet er bireu.

(1907) BSPD I 204. Abalamor d'er mirakl-men é pedér sant Guéreg doh er guendr. ●(1907) PERS 183. Peurvuia e vije gant ar goentr hag he boan benn ne ehane morse. ●326. Ar gouentr a roe d'ezhan poaniou skrijuz. ●(1878) EKG II 101. eur barrad guent.

(3) Douleur de l'enfantement.

(14--) N 858. Rac an guentlou a dezrou diff, tr. «Car les douleurs de l'enfantement commencent pour moi.» ●870. an guentl yen so oz ma benaff, tr. «la froide douleur de l'enfantement me déchire.»

(1732) GReg 937b. Tranchées de femme prête d'accoucher, tr. «Güentlou.» ●937b. Elle a les tranchées de l'enfantement, tr. «ez ma ar güentlou gad-hy.» ●(1752) PEll 398. Gwentr, Pluriel Gwentreou (…) Il se dit plus communément des douleurs de l'enfantement. (…) M. Roussel écrivoit Gwentlou.

(1848) GBI II 262. he gwent kriz hi zourmante, tr. «le mal d'enfant la tourmantait cuellement.»

►[art. ind. + pluriel]

(c.1687) VEach 92. goudè beza bet daou deruez ha diou nosuez var vr guentlou teribl hep gallout guenell, ha ma ho deua great ar medecinet ar Chirurgianet, hac an Amieugeüsou quement effort à allent, memes arré violanta á permet an art en heuelep rancontrou sé.

(4) War wentloù : en travail d'enfant.

(1530) Pm 180. mar be gruec oar guentlou, tr. «s'il y a une femme en couches.»

(1741) RO 559. Donnet bette an duches me gret so voar uoentlo.

(1848) GBI I 382. Ema ann Itron war oenklo, tr. «que Madame est en couches.»

(5) Er gwentloù : en travail d'enfant.

(1732) GReg 937b. Elle a les tranchées de l'enfantement, tr. «Ez ma er güentlou

(6) Gwerz-wentl : colique, mal de ventre de peu de durée, accès de douleur au ventre.

(1752) PEll 400. gwers-gwentl, tr. « Colique subite & violente ; tranchées aiguës, mais de peu de durée ». ●ur vers-ventl, tr. « une colique violente ».

II. Emploi spécial au sing. (en parlant des animaux).

(1) Gwentl-par : chaleur des femelles.

(1930) FHAB Ebrel 144. gwelet em eus ivez larda banoed (gwizi) en eur lezel o moc’h bihan ganto; ar moc’h bihan a zun laez ar vamm hag a vir outi da vont e gwennt par bep miz.

(2) [suivi du nom du mâle] Chaleur de la jument, de la vache.

(1732) GReg 551b. La jument est pleine, tr. «güenn-marc’h a so èr gazecg.»

(1890) MOA 162b. la jument, la vache est en chaleur, tr. «gouenn marc’h a zo er gazek, gouenn kolle a zo er vioc’h.»

(1995) BRYV iv 68. (Milizag) pa veze eur gazeg o houlenn ar marh. An dra-ze a veze lavaret… gwentl marh (…) honnez a zo gwentl marh. ●73. da houlenn an taro… gwentl taro e-giz ma veze lavaret.

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...