Devri

embregañ / embregiñ / embreger / embregeriñ / embreg

embregañ / embregiñ / embreger / embregeriñ / embreg

v.

I. V. tr. d.

A. (en plt de qqc.)

(1) Manier, manœuvrer (un outil, une arme, etc.).

(1659) SCger 76a. manier, tr. «embreguer.» ●146a. embreguer, tr. «manier, toucher.» ●(1744) L'Arm 228b. Manier, tr. «Imberguérein : Ambréguérein, Ambreguére.» ●332a. Remuer, tr. «Imbergærein

(1868) FHB 184/223a. gouzout an tu da embrega an armou. ●(1868) FHB 195/308b. ambreger traou ha ne anaiac'h ket beteg henn. ●(1869) HTC 78. hennez a oar embrega an armou. ●(1872) ROU 91a. Maniable, tr. «eaz da ambrega.» ●106. Traitable, tr. «eaz da ambreger.» ●(1872) FHB 384/145a. desket da ambreger an armou.

(1904) DBFV 7a. anbregérein, imbergerein, v. a., tr. «manier.» ●(1923) ADML 110. Abenn hanter ar miz oant gwest da ambrega o lestr. ●(1925) BUAZmadeg 636. ambrega an armou koulz pe vell, hag ar brinsed euz he renk. ●(1935) BREI 389/2c. ar mistri-skol (...) a ambreg divoder ar wialenn. ●(1964) ABRO 9. A-barzh pell em boe gouiziegezh war ar jedoniezh ha skiant ar verdeadurezh hag e tapis difazi an tu da embreger ar gouelioù, da roeñvat ha da sturiañ.

►absol.

(1890) MOA 332a. Maniable, tr. «eaz da embrega

(2) Exercer (une charge, un métier).

(1867) FHB 142/301a. Neked avoalc'h gouzout ar pez so guella da ober, red eo, dreist pep tra, gouzout en em guemeret. Nag a dud desket ha n'ouzont embrec netra ! ●(1868) FHB 178/170a. Setu aze calz cargou (...) ha coulzcoude, daoust d'he iec'hed sempl braz (...) an Aotrou Goujon en deuz ho ambreguet oll, hep trouz, gant ar vrassa furnez.

(3) Exercer (un organe, etc.).

(1908) FHAB Genver 2. kerdin kig hag a embreg al lagad a bez dioc'h ma 'z eus ezom evit guelet an traou.

(4) Pétrir.

(1659) SCger 87b. paistir (lire : paistrir), tr. «embreguer an toas.» ●(1710) IN I 322. oc'h embreguer an toas da lacat ar forn.

B. (en plt de qqn, d'un animal)

(1) =

(1868) FHB 203/372b. kalz esoc'h affer (...) entent oc'h bugale pa vezont o sevel, eget ho gouarn, ho ambreger, en em ober gantho pa vezont savet.

(1913) KZVr 29 - 21/09/13. Ambrega, tr. «conduire moralement et en paroles une personne placée sous ses ordres. Milin ms. ●(1949) KROB 12/12. Tud all a zo, aesoc'h da embregi.

(2) (en plt d'un animal) Manier, mener, conduire.

(1872) GAM 68. eur gazek (...) diez da ambreger ?

(1906) GWEN 26-27. ha dre ma hirraio an noz, ar gwenan a zeuio da veza diesoc'h da embreger.

(3) Tâter, peloter.

(1647) Am 742. M'ho embreghere, tr. «Je vous manierais (ou : qu'il vous manie).»

(1659) SC 96. Pa endeus c'hoant (…) an touch da douch, da embreguer ar pez a vez diffennet gant Doue. ●116a. tastonner, tr. «ambreguer.» ●(1732) GReg 907b. Tâtonner par sensualité, tr. «embreguer. pr. embréguet

C. Se mouvoir, s’activer.

(14--) N 18. Entent, Keritic beniguet // pasout cousquet da embreguer : // Ha da emmolc hep sy hac ez // quiffj tost dan reuier / Ha caro ha // pesquet mat, tr. « Écoute Keritic béni, active-toi ! / Va chasser sans faute, et tu trouveras près de la rivière / Et un cerf et de bons poissons »

II. V. pron. réfl. En em embreg.

(1) Se mouvoir.

(1915) HBPR 119. na ellont mui en em domma en eur vale, rag n'int ket gwestl d'en em ambreg. ●(1923) KNOL 168. ne helle mui, koulz lavaret, en em ambrek. ●(1935) KEZA 210. Kerkent ha ma c'hellin em em ambreg, a lavare goudeze, ez in beteg Brest.

(2) Se tirer d'affaire.

(1924) NFLO. affaire. je ne puis me tirer d'a[ffaire], tr. «n'hallan mui en em ambreg

(3) S'entretoucher.

(1732) GReg 355b. S'entre-toucher des mains, tr. «En hem embreguer. pr. èn hem embregueret

Ce site utilise des cookies pour son fonctionnement.En savoir plus...