adj.
I. Adj.
A. Attr./Épith.
(1) = (?) Déconcerté (?).
●(1875) FHB 519/397a. Setu ni ker balc'h ha biscoas.
(2) Fier.
●(1876) TDE.BF 33b. Balc'h, tr. «Effronté, hagard, parlant des yeux.»
●(1914) KZVr 67 - 21/06/14. Balc'h, tr. «insolent, fier, Léon, Caer.»
(3) Irréfléchi.
●(1867) FHB 120/126a. Mesier a vez a deod balc'h. ●(1870) FHB 274/97b. e tistagont geier ker balc'h.
●(1909) HBAL 46. eun neubeut komzou balc'h. ●(1914) KZVr 67 - 21/06/14. Balc'h, tr. «qui a des mouvements trop vifs, qui dit des paroles irréfléchies, Léon, Caer.»
(4) =
●(1914) KZVr 67 - 21/06/14. Balc'h, tr. «maladroit, Milin, hagard.»
(5) (pêche) Roued balc'h =
●(1904) KZVr 355 - 25/08/04. Roued balc'h, eur sort roued a laosker en dour, d'ar pesk d'en em baka ennan anezan e-unan. (Notenn kaset da Vilin gant eur mignon d'ezan). ●(1914) KZVr 67 - 21/06/14. roued balc'h, tr. «filet qu'on laisse quelques temps dans l'eau et où le poisson se prend de lui-même, correspondant de Milin.»
(6) Kemer un aer valc'h : prendre un air (?) ahuri, hébété (?).
●(1868) FHB 193/295b. mesvierien (…) Ho memor n'he c'hollont ket tre, mes berraat a ra. Kemeret a reont un ear valc'h ; chom a reont da zonjal pe da sora.
(7) (en plt du vent) Violent.
●(1872) GAM 64. Pa ziroll re abred avelou balc'h, kalz frouez a zistag diouc'h ar vezen, araok beza dare.
(8) Escarpé.
●(1876) TDE.BF 33b. Balc'h, tr. «escarpé, parlant d'un rocher, d'une falaise.» ●(1890) MOA 247a. Rocher escarpé, tr. «roc'h valc'h.» ●Falaise escarpée, tr. «tevenn valc'h.»
B. Attr. Chom balc'h : rester interdit.
●(1874) FHB 502/254a. Ar bugel a gasaz he zorn d'he vonet, a chomas balc'h eur pennad.
●(1928) BFSA 224. An den yaouank a chomas balc'h (tout interdit), pa welas ar burzud. ●(1932) ALMA 102. Pebez redadenn ! An dud a jome balc'h o velet al loen-ze o vont du evel an noz ha buan evel an avel.
II. Adv.
(1) Sellout balc'h =
●(1909) KTLR 114. Me 'zant ar c'hig fresk a lavaran d'id, eme ar Rouf, en eur zellet balc'h. ●(1923) KNOL 276. en eur ober sellou balc'h.
(2) Kaozeal balc'h =
●(1872) ROU 89a. Inconsidéré, tr. «A gaoze balc'h.»
III.
(1) Chom balc'h e c'henoù : être interdit, abasourdi ; être honteux.
●(1866) (L) G. Morvan FHB 58/48b. Piou a jomas balc'h he c'hinou ? An dud-ze pere, me voar vad, ne voant ket e sonch beza kemeret evit ezen. ●(1868) FHB 168/90a. Lareveiller a jome balc'h he c'hinou, souezet oll. ●(1890) (L) MOA 140. Il resta, le bec dans l'eau, (déconcerté), tr. J. Moal «balc'h he c'henou.» ●296. Un peu honteux, tr. J. Moal «eunn tammik balc'h he c'hinou.» ●309. Interdit, abasourdi, consterné, tr. J. Moal «eunn tammik balc'h he c'hinou.»
●(1931) VALL 189. (Rester, être) déconcerté, tr. F. Vallée «balc'h e c'henou.» ●(1936) CDFi 4 janvier. An itron a chomas bac'h he genou, ha ne respontas ket.
(2) Chom balc'h e zaoulagad : être interdit, étonné.
●(1936) L. B. FHAB C'hwevrer 66. Goude beza graet eur pennad bale, ec'h en em gavas, en eun taol, dirag eur wezenn vras, vras, kouezet, a-stok he c'horf, hag a stanke an hent outan. Hon den, a c'hellit kredi a chome balc'h e zaoulagad. Eun tachad e chomas eno dilavar.